طراحی صنعتی ایرانی

خانم بلالی مقدم من هم منظورم نشان دادن همین تغییر رفتار تدریجیه.
رفتاری که شما مدنظرتون هست رفتار مصرف کننده است که به نظر من اون هم با تبلیغات گرایش به شوینده های خیلی قوی که برای پوست و حتی سیستم تنفسی مشکل ایجاد می کنند ولی خیلی سریع سطوح رو پاک می کنن ایجاد می شه، ولی حرف من نگاه به رویکردی مهم تره. رفتار سازمانی خارجی که موضوع طراحی برای طراحان صنعتی رو "استند تبلیغاتی" مطرح می کنه و تغییر رفتار تدریجی طراحانی که با همین دلایل براشون قابل قبول به نظر میاد که تبلیغ پایدار ایجاد کنن و در فروش محصولی به جامعه خودشون مشارکت کنن که می دونن با شعار اصلی این شرکت ها در تناقضه و در جامعه هم شاید 1% مردم این رو تشخیص بدن.
تغییر تدریجی به سمت پایداری با طراحی پایدار در زمینه ای که ناپایداری به وجود اومده ممکنه نه با تبلیغ. استند مقوایی که با انرژی کم ساخته می شه، مدت زیادی عمر می کنه، میلیون ها بار هم قابل بازیافته و در همه جای دنیا استفاده می شه به نظر شما مشکل یونیلیور بود؟ یا تبلیغ پایدار بین طراحان و ایده گرفتن برای تبلیغ خوش آیند برای جامعه ایران اصل مسئله بود؟
نتیجه تبلیغات پایدار، برای یک محصول ناپایدار، تغییر رفتار مشتری برای پایدار مصرف کردن نیست، نمی دونم چطور این برداشت رو می کنید. شرکت یونیلیور سعی می کنه بیشتر محصول بفروشه و شوینده هاش رو اگر ببینید هم برای سلامت هم برای محیط زیست مضر هستند و همه شوینده ها رو هم در یک صنف نمی شه با هم یکی دونست. اگر هم یکی بدونیم و یک فرمول داشته باشند، پاکسان یا... که در کل زنجیره تامینشون در داخل کشور چند هزار نفر اشتغال ایجاد می کنن و گردش مالیشون در داخل کشور سبب تقویت نظام اقتصادی می شه پایدارتر از شرکتی مثل یونیلیور هستن که در ترکیه تولید می کنن و در کشور ما توزیع و تبلیغ رو محلی انجام می دن.
به نظر من اگر همه انصراف می دادند، این شرکت باید از طراحان عذرخواهی می کرد و جوایز رو به مسابقه ای اختصاص می داد که سؤال درستی از بین میلیون ها سؤالی که در مورد پایداری مطرح هست، براش انتخاب کرده باشه.
آقای شیخ پور
از نظر من تبلیغات نه تنها فروش محصولات خاص شرکت هارو افزایش می ده بلکه محصول رو به صورت دروغین سالم و خوشایند معرفی می کنه، وگرنه ما الان از شوینده های قوی استفاده نمی کردیم و به شوینده های با مبنای طبیعی تر بسنده می کردیم.
باز هم ذکر می کنم که اگر هم شوینده های یونیلیور در رده شوینده های معمول باشن و مصرف هم اضافه نشه (که من فکر می کنم شده و باز هم خواهد شد و این تغییر رفتار تدریجی بین دو نسل که تازه نسل قبل خیلی وسواسی تر هم بودن اما معمولا با آب و جارو کارشون راه می افتاد ولی ما برای هر قسمت خانه شوینده های جور و واجور بسیار قوی در سبد محصولات خانوارمون داره اضافه می شه.) با این حال هم محصولات یونیلیور به دلایل ذکر شده (اجتماعی و اقتصادی) ناپایدارتر هستن.
و باز هم ذکر می کنم، با این وجود هم مشکل من، مشکل شوینده ها نیست، مشکل رویکرد یک سازمان در استفاده از دانسته ها و شناخت اجتماعی طراحان در خوش آیند کردن تبلیغات، سؤال پرسیده شده از طراحان در مسابقه کشوری و تعهد اجتماعی طراح و استفاده از دانسته ها مخصوصا در محیطی دانشگاهی است.
فکر کنم تنها جایی که دانشگاه سعی می کنه به صنعت نزدیک بشه و واقعگرا می شه، در این قضایای اسپانسریه. جاهای دیگه ما فرآیند های توسعه محصول، فرآیند های طراحی، زنجیره تامین، تولید و توزیع و... شرکت ها برامون مهم نیست و نه ما از شرکت ها و نه شرکت ها از دانشگاه کمک نمی گیرند.
لازمه که ذکر کنم که حرف شما رو هم قبول ندارم، چون برگزاری این مسابقه سبب تغییر خاصی در دید طراحان نشده فعلاً و به شخصه هم مسئله آموزش طراحی پایدار حتی در حد یک جلسه مقدمات در دوره کارشناسی رو چندین بار به اساتید پیشنهاد کردم که جوابی نگرفتم و خودم هم بدون هماهنگی با گروه یا استادی جلسه ای برای ورودی های 90 کارشناسی ارشد گذاشتم تا اصول طراحی پایدار رو با دیدگاه آقای نیتن شدروف ارائه کنم و بچه ها بیشتر با اصول آشنا بشن.
شرکتی که برای یک تجارت بیلیون دلاری، با خرج یک هزارم یکی از بیلبوردهاش تبلیغات از 300 تا طراح جمع می کنه و ما از سوختنش حرف می زنیم فکر نمی کنم شایسته هیچ گونه تقدیری باشه. تقدیر با ارائه تبلیغات خوش آیند و فروش تضمین شده میلیون ها محصول ناپایدار در بین اجتماع ما قبلاً از این شرکت به عمل اومده.

با بخش زیادی از حرف های شما به خصوص در مورد موضوع مسابقه موافقم. شاید همین شرکت میتونست برای نحوه استفاده کم ضررتر و یا بازیافت بسته بندی ها موضوع طرح بکنه. ولی این رو هم در نظر بگیرید که دلیل نداره یک شرکت که بر مبنای فعالیت اقتصادی و سودآوری پایه گذاری شده، به اندازه یک دانشجوی فوق لیسانس طراحی صنعتی یا اساتید طراحی صنعتی در انتخاب موضوع مسابقه ریزبین و دلسوز و متخصص باشه و هدفش صرفا ارتقای فرهنگ طراحان جامعه باشه
.
به نظر من همین که در آشفته بازار ایران که طراحی جایگاه غیر قابل اعتنایی داره، شرکت هایی حاضر میشند با همین هزینه ها دانشجوها رو دور هم جمع کنند و تجربه شرکت در یک مسابقه و تمرین زمان بندی و پرزانته و... رو تجربه کنند، قابل تقدیر هستند و مطمئنا اون ارتقای تدریجی فرهنگ و دقت طراحان که شما ازش صحبت میکنید در شرایطی پیش خواهد اومد که صدها عدد از همین شرکت ها در طی چندین سال پا به میدان بگذارند و فرصت شرکت در مسابقه و بحث و گفتگو و.... را برای ما فراهم کنند تا اینکه کم کم همه جامعه (برگزار کنندگان و شرکت کنندگان) به جایی برسیم که دیگه با طرح سوال های اشتباه نتونیم دانشجوها رو جمع بکنیم
.
شما نمیتونید سودجو بودن یک شرکت رو محکوم کنید و از دانشجویان بخواید که به جای شرکت در مسابقه به خونه هاشون برن، مگر اینکه مسابقه دیگری با این وسعت رو برگزار کنید و اسپانسری جذب کنید که هزینه ها و جوایز در این سطح رو تأمین بکنه، و وقتی متوجه شدین که چنین کاری تقریبا یک کار غیر ممکن هست، متوجه خواهید شد که چرا من میگم چنین فرصت هایی ولو با قبول غلط بودن سوال مسابقه، فرصت و غنیمتی بزرگ و قابل تقدیر است.

جامعه که متوجه نیست چی به سرش میاد، اگر متوجه بشه هم نه سر پیازه نه ته پیاز پس مصرف می کنه. اسپانسر هم که سودجویی وظیفشه و اون هم سرمایه نگذاشته که نیاز و پایداری و... رو بشناسه، ما هم قبول داریم. (آخرش هم هر سؤالی طرح کنه به سودش فکر می کنه ولی ادعا هم می کنه که در جهت پایداری کار کرده و داره به طراحان کمک می کنه.) مشکل من طراح بود که اونم حل شد. هرچی بهش موضوع بدن غنیمته، 300 نفر برای یونیلیور تبلیغات طراحی می کنیم چون پول می ده. یه کف مرتب...
جدای از شوخی، فرصت بحث و گفتگو رو که شما دادید، مسابقه رو هم بچه های انجمن علمی دانشگاه تهران برگزار کردن، محیطش رو دانشگاه داده و اساتید هم قضاوت کردن. اسپانسر فقط چای لیپتون و مقداری پول داده. یعنی با اینهمه المان دیگه، پولش انقدر مهم بوده که به خواستش تن بدیم هر چی که خواست یا وظیفه طراح و مخصوصاً دانشگاه چیز دیگه ایه؟
تقدیر از برگزار کنندگان سر جای خودش، من می دونم کار سختیه و یک سال واقعا وقت و فکر و هزینه شده تا به اینجا برسه، اما اسپانسر رو یا می شه مجاب کرد یا اسپانسر دیگری پیدا کرد یا کلاً اعلام کرد که مسابقه امسال به دلیل تامین بودجه برگزار نمی شه و دوسالانه می کنیم مسابقه رو. شما که اطلاع داشتین، شهرداری مشهد در مجموع 27 میلیون تومان جایزه برای طراحی 9 المان شهری جایزه گذاشته بود، فکر نمی کنم یونیلیور که بزرگ ترین شرکت محصولات مصرفی هست همچین هزینه ای کرده باشه، نتیجه هزینه شهرداری مشهد رو هم که شما بهتر از من خبر دارید، با شرکت نکردن و متهم کردن برگزار کنندگان به دزدی ایده و... کلاً برگزار کنندگان از ادامه این روند پشیمون شدن. گفتن برخورد معماران خیلی بهتر و حرفه ای تر از طراحان بوده؛ مثل اینکه با اسپانسر خارجی که دستمون بهش نمی رسه، خیلی بهتر از اسپانسر داخلی برخورد می کنیم.
در نهایت این سؤال برای من باقی میمونه که اگر طراح هم به سودجویی شرکت ها تن بده و اگر چیز اشتباه هم خواستن، اعتراض نکنه و فقط طراحی کنه و تحویل بده (حتی بیرون محیط دانشگاه که قوانین اقتصادی حاکمه)، چه کسی، چه حرفه ای، چه رشته ای تولید صنعتی ناپایدار و سودجو رو به سمت نیازهای پایدار انسانی در اجتماع سوق می ده؟
جواب خودم تابحال طراح بود، اما مثل اینکه طراح هم نیازهای فیزیولوژیکش بر بقیه مقدمه و تا اینجوری هست طراح سبب هیچ تغییر مثبت اجتماعی نمیشه. طراح فقط یک عضو سودجوی دیگه با یکسری مهارت خطرناک در بستر تجارت مرسومه.
در این حالت تمرین پرزانته بهتر فکر نمی کنم مفید باشه. مثل تیز کردن چاقوی جراحی ای میمونه که به صاحبش یاد نداده باشی چطوری جراحی کنه ولی در محیط یاد گرفته باشه که چطوری می شه باهاش اخاذی کرد.

برای دانستن مقدار سود شرکت یونیلیور در ایران (با توجه به این عدم تعهد اجتماعیش که به نظر شما عجیب نمی آد.) بدونید که برند های زیر مال شرکت یونیلیور هست که اکثر تولیدات این برندها در ترکیه انجام می شه و در ایران فقط توزیع و مصرف می شن:
Sunsilk
Dove
Lux
Rexona
Life-boy
Vaselin
LYNX
Lipton
Knorr
Close- up
Signal
Ben & Jerry's
Persil
Cif
Domestos
Flora
Surf
Comfort
Solero
Slim-Fast
Omo
Cornetto
Wall's
Timotei
Sure
Colman's
LYONS
MAGNUM
PG tips
Elmlea
و...
احتمالاً خانم ها و آقایون بسته به نوع مصرف و رفتار خرید خاص خودشون حداقل از 4-5 برند این شرکت استفاده کردن.
فروش محصولات این برندها در ایران، سالانه میلیون ها دلار به جیب این شرکت می ریزه و تولید داخلی با خرید این برندها تضعیف می شه.
بهتره بدونید این شرکت در کشورهای بسیاری علاوه بر کارخانه ها و زنجیره ی تامین و تولید، هم برنامه های اجتماعی، هم دانشگاه های خودش رو تأسیس کرده تا درخواست های اجتماعی در قبال سودی که از فروش در کشورها عایدش شده رو جواب بده و اینها با خواست جامعه ای آگاه ایجاد شده.
جامعه ای که با چشم بسته هرچی بهش برسه رو مصرف می کنه و غنیمت می دونه، نمی تونه حق خودش رو بگیره و مورد استعمار، استحمار و استثمار قرار می گیره.
کسانی که آگاه تر هستند مسئولیت دارن در قبال آگاهیشون و قاعدتاً طراحان با اینهمه اطلاعات میان رشته ای در این زمینه آگاه و به واسطه طراحیشون مسئول هستن.
مسلماً تا همه با هم نباشیم و اعتراض و نقدی در میون نباشه، شرکت ها هم هزینه اضافی از سود کلانشون رو جایز نمی دونن. دلیل ناراحتی من هم همینه.