در این مجال کوتاه، نگارنده با توجه به مشاهده پاره ای مسائل، که شائبه ی «درک نادرست» از مفهوم «هفته طراحی» را در ذهن ایجاد می کند، بر آن شد، تا با توجه با آشنایی کم و بیشی که با این مقوله دارد، به ارائه سوالاتی در این مورد و سپس پاسخ هایی کوتاه از نقطه نظر خود بپردازد.

1- هفته طراحی چیست؟
«هفته طراحی» یک رویداد مرتبط با طراحی (Design) است که که معمولا در کنار نام یک شهر، به مدت یک هفته در آن شهر برقرار می باشد. در این یک هفته، معمولا تمام شهر حال و هوای طراحی به خود گرفته و در تمام شهر می-توان آثاری را دید، که دلالت بر این رویداد دارد. این هفته در تقویم رسمی آن شهر ثبت شده و رویدادی ملی-محلی تلقی می شود. مهم ترین اتفاقی که در «هفته طراحی»، شهر شاهد آن است، نمایشگاهی با موضوع طراحی (دیزاین) است که در آن، طراحانی از سراسر دنیا در کنار طراحان محلی به ارائه آثار خود می پردازند. در برخی از شهرها این نمایشگاه دارای موضوعی خاص است، مانند هفته طراحی استکهلم که با نمایشگاه مبلمان و روشنایی استکهلم شناخته شده است.

نمایشگاه هفته طراحی استکهلم - ۲۰۱۲

2- برگزار کننده هفته طراحی کیست؟
برگزار کننده این رویداد معمولا یک سازمان است که با این هدف تشکیل یافته و معمولا دارای بودجه دولتی است. البته این سازمان معمولا برای تامین هزینه های خود از کمک اسپانسرها و درآمدهای حاصل از تبلیغات نیز بهره می گیرد. همچنین با توجه به استفاده از «نام شهر» در کنار «هفته طراحی» این سازمان مستقیما زیر نظر اداره کننده شهر (City Government) فعالیت می کند و امتیاز این رویداد نیز متعلق به اداره کننده شهر است. در واقع، برگزار کننده این رویداد، دولت آن شهر است و این نهاد حقوقی است که یک سازمان خاص را برای اداره این رویداد، تأسیس می کند. به عنوان مثال در شهر همدان، امتیاز نام و برند «همدان» احتمالا متعلق به شهرداری و شورای شهر و در سطح بالاتر متعلق به استانداری همدان و وزارت کشور است. بنابر این آیا یک مدرسه می تواند «هفته طراحی همدان» را برگزار کند؟ بلی، در صورت داشتن نمایندگی از طرف شهرداری همدان می تواند از نام همدان استفاده کند. و در صورت برگزاری «هفته طراحی همدان» توسط یک مدرسه بدون داشتن نمایندگی از طرف شهرداری چه خواهد شد؟ آن مدرسه تخلف کرده، رویداد اعتباری نخواهد داشت و شهرداری همدان می تواند از آن مدرسه به دلیل استفاده غیرقانونی از نام «همدان» شکایت کند.

3- هفته طراحی در کجا بر گزار می شود؟
هفته طراحی در کشورهای دارای طراحی و در شهرهایی که در این زمینه زبانزد هستند برگزار می شود. این شهرها معمولا شهرهایی پاک و سبز هستند که در جای جای آنها اهمیت دادن به مقوله دیزاین را می توان مشاهده کرد. شهرهایی که آیکن های بزرگی در دنیای دیزاین دارند، آیکن هایی بزرگ و بنام در حد برج ایفل. بنابر این آیا منطقی است که دولت شهر بغداد، «هفته طراحی بغداد» را برگزار کند؟ خیر. و چه شهرهایی در حال حاضر هفته طراحی معتبری دارند؟ نیویورک، پاریس، توکیو و شهرهایی در این سطح. آیا بزرگ بودن یک شهر نشان از این دارد که آن شهر باید هفته طراحی داشته باشد؟ خیر.

4- برنامه چیست؟
برای تک تک روزهای این یک هفته، از قبل برنامه ریزی شده و اتفاقات قابل استفاده ای تدارک دیده می شود. اتفاقاتی که نه تنها برای علاقه مندان به طراحی، دانشجویان و طراحان آماتور، بلکه برای طراحان حرفه ای از سراسر دنیا نیز جذاب و قابل استفاده است. سخنرانی طراحان بزرگ بین المللی، مصاحبه با طراحان سرشناس، ورک شاپ های تخصصی و... از جمله این اتفاقات هستند. در کنار این برنامه ها، همچنین برنامه های جنبی دیگری مانند موسیقی زنده، کنسرت و برنامه های فرهنگی - تفریحی برگزار می شود که هدف از آن، آشنایی بازدیدکنندگان بین المللی با فرهنگ آن منطقه یا کشور می باشد.
>> نمونه برنامه های هفته طراحی 2013 توکیو

5- اعتبار یک هفته طراحی به چیست؟
اعتبار هر هفته طراحی به بازدیدکنندگان و نمایش دهندگان معتبر آن است. نمایش آثار طراحان مشهوری چون فیلیپ استارک، کریم رشید، زاها حدید، لاو گروف و... باعث اعتبار هفته های طراحی معتبر دنیا و جذابیت آنها برای علاقه مندان به طراحی از سراسر دنیا می شود. همچنین بازدید طراحان سرشناس از نمایشگاه و حضور آنها در رویدادهای هفته طراحی باعث اعتبار بیشتر این رویدادها و پوشش بهتر خبری آنها خواهد شد. به عنوان مثال می توان به حضور Yves Behar در Tokyo Designers Week 2012 اشاره کرد.

6- لوگو، هویت بصری، تبلیغات و... توسط چه کسانی طراحی می شود؟
در بیشتر مواقع این المان ها توسط یکی از طراحان یا استودیوهای مشهور آن کشور طراحی می شود. به عنوان مثال اگر قرار باشد در یکی از شهرهای ایران هفته طراحی برگزار شود، چه کسی می تواند افتخار طراحی لوگو و هویت بصری آن را داشته باشد؟ یکی از بهترین طراحان گرافیک ایران در سطح مرحوم استاد ممیز. آیا می توان از المان های کپی شده و یا فاقد طراحی ناب برای این منظور استفاده کرد؟ خیر.

7- چه کسانی از این رویداد دیدن می کنند؟
همه علاقه مندان به دیزاین در گرایش های مختلف، دانشجویان، طراحان آماتور و طراحان حرفه ای می توانند از این رویداد و نمایشگاه آن دیدن کنند، اما آنچه باعث رونق اینگونه رویدادها می شود، بازدید طراحان سرشناس بین المللی از اتفاقات مختلف این رویدادها است.

8- مدیران و مسئولان این رویداد چه کسانی هستند؟
از آنجا که بحث حیثیت ملی در میان است، مدیران و مسئولان این رویداد معمولا از افراد دارای وجحه بین المللی در زمینه مدیریت رویدادهای هنری یا طراحی انتخاب می شوند که در عین حال، تجربیات موفقی در مسائل مدیریتی و اجرایی نیز دارند. پس آیا این رویداد می تواند به صورت دانشجویی مدیریت شود؟ مطمئناً خیر.

9- آیا هفته طراحی یک رویداد دانشجویی، آماتور و دور همی است؟
خیر.

10- چه کسانی پشتوانه یک «هفته طراحی» واقعی هستند؟
طراحان حرفه ای سرشناس اهل آن کشور، دانشگاه های معتبر آن کشور، استودیو های طراحی، شرکت های بزرگ صاحب طراحی و... ، یا به طور کلی همه توان طراحی یک کشور، پشتوانه چنین رویدادی است. بنابراین برای اینکه چنین رویدادی حرفی برای گفتن داشته باشد، لازم است آن کشور دارای ظرفیت های فوق العاده ای در زمینه دیزاین باشد؛ طراحانی که در همه دنیا شناخته شده باشند و طراحی آن کشور با نام آنها شناخته شده باشد، مثل فیلیپ استارک برای فرانسه، شرکت های تولید کننده ای از آن کشور که در دیزاین زبانزد باشند، مانند آیفون برای ایالات متحده یا سونی برای ژاپن، استودیوهای طراحی بین المللی که محصولات طرح شده توسط آنها را در تمام دنیا بتوان یافت، مانند استودیو طراحی نندو از ژاپن و بالاخره دانشگاه ها و کالج هایی که طراحان بزرگی را تربیت کرده و در دنیای طراحی حرفی برای گفتن دارند؛ کالج هایی در سطح کالج سلطنتی انگلستان یا مدرسه دیزاین رود آیلند.

11- آیا هیچ کدام از شهرهایی که هفته طراحی معتبری دارند، فاقد زیرساخت هایی برای توریسم هستند؟!
خیر. این رویداد، پیوندی نا گسستنی با توریسم کشور میزبان دارد.

12- آیا علیرغم نبود همه شرایط لازم برای برگزاری یک هفته طراحی، می توان هفته طراحی برگزار کرد؟!
بله، مطمئنا می شود برنامه ای برگزار کرد و نام آن را هفته طراحی گذاشت. اما بدون شک بازخوردی مناسب برای انرژی، هزینه، انگیزه و امکاناتی که صرف آن می شود، مشاهده نخواهد شد و این رویداد تبدیل به رویدادی دولتی-تبلیغاتی خواهد شد. رویدادی که بیشتر جهت «صرف برگزاری» و ثبت رکورد برگزار شده است نه اهداف حرفه ای و تخصصی! اتفاقاتی از این دست را به وفور می توان در بخش های مختلف دولتی مشاهده کرد. سمینارها، کنفرانس ها و اجلاس هایی که بیشتر مجالی برای نشست‎های «دورهمی» شرکت کنندگان هستند تا پیگیری، بررسی و ارائه مسائل تخصصی.