لایه اوزون با جلوگیری از عبور پرتو فرابنفش نور خورشید، مانع از تابش آن بر سطح زمین می شود. این پرتو برای حیات روی کره زمین زیان بار است و عامل کمک کننده به ابتلای به سرطان پوست و همچنین خسارت به گیاهان محسوب می شود.

کاهش لایه اوزون از اواخر دهه 1970 به دلیل کاربرد ماده سی اف سی آغاز شد و پس از هشدار پژوهشگران نسبت به عواقب خطرناک ادامه این روند، کشورهای جهان پروتکل مونترال را در سال 1987 امضا کردند و متعهد شدند که استفاده از این ماده را به تدرج کنار بگذارند. این ماده عمدتا در یخچال ها و قوطی های اسپری کاربرد داشت.

امسال برای نخستین بار طی سی و پنج سال گذشته، سازمان ملل اعلام کرده که لایه اوزون، که از زمین در برابر تشعشعات زیانبار خورشید حفاظت می‌کند، رو به ترمیم است. پژوهشگران تایید کرده اند که لایه اوزون، که در برخی نقاط کره زمین به طرز خطرناکی کاهش یافته بود، نشانه هایی از بهبود نشان می دهد. به گفته پژوهشگران، دلیل آغاز روند ترمیم لایه اوزون این است که از اواخر دهه 1980، استفاده از بعضی مواد شیمیایی آسیب زننده به لایه اوزون به تدریج در تمام جهان حذف شده است. این گازها عمدتا در یخچال و انواع اسپری کاربرد داشت.

سازمان ملل ضمن ستایش از این تغییر، گفته است که نتیجه بخش بودن اراده مشترک بین المللی در این زمینه نشان می دهد که جامعه جهانی می تواند از دیگر جنبه های تخریب محیط زیست هم جلوگیری کند مشروط بر اینکه اراده سیاسی لازم برای این نوع همکاری وجود داشته باشد.

در این گزارش، که نتیجه تحقیقات بیش از سیصد پژوهشگر است، آمده که از سال 2000 تا 2013 میلادی، سطح اوزون در بخش هایی از جهان 4 درصد رشد کرده است. این پژوهشگران هر چهار سال یکبار به دعوت سازمان ملل برای بررسی وضعیت اوزون جلسه گرد هم می آیند و نتیجه تحقیقات خود را ارائه می دهند.

نکته دیگری که در گزارش اخیر پژوهشگران آمده این است که افزایش گازهای گلخانه ای، که عامل اصلی گرمایش زمین محسوب می شود، ظاهرا به ترمیم لایه اوزون کمک کرده است. براساس این گزارش، افزایش میزان دی اکسید کربن و سایر گازهای ایجاد باعث کاهش دمای لایه استراتوسفر جو زمین می شود و کاهش دما، میزان اوزون را در این لایه افزایش می دهد.

عامل دیگری که مایه نگرانی شده این است که مواد جایگزین سی اف سی به نوبه خود باعث گرمایش زمین می شود در حالی که استفاده از آنها نیز رو به افزایش است. به این ترتیب، خبر خوش بهبود لایه اوزون با خبر ناخوشایند ادامه روند گرمایش زمین همراه است.

گزارش سازمان ملل تأکید دارد که با وجود به جریان افتادن روند ترمیم لایه اوزون، جبران کردن آسیبی که به آن وارد شده مدت ها به طول خواهد انجامید زیرا مواد شیمیایی تخریب کننده اوزون همچنان در جو وجود دارد و حفره ای که در لایه اوزون در جنوبی ترین نقاط نیمکره جنوبی ایجاد شده هنوز هم ترمیم نشده است. بزرگ ترین حفره در لایه اوزون بر فراز قطب جنوب ایجاد شده است.

لینک منبع