تمرین 1:
در کاغذ A3 یک کادر به فاصله چند Cm از دور کاغذ می کشیم. خطوط عمودی، افقی و مایل (صعودی نزولی) را در دو جهت متفاوت، از بالا به پائین و بر عکس و از راست به چپ و بر عکس، رسم می کنیم.
خطوط نباید از کادر بیرون بزند. برای تسلط بیشتر در کشیدن خط باید سعی شود خطوط با فاصله میلیمتری از هم کشیده شود. در هنگام کشیدن خط، مچ دست و انگشت ها نباید حرکت کند و فقط آرنج و کتف حرکت می کند. مهم ترین مسئله آن است که ذهن به دست فرمان دهد.

تمرین 2:
نقاطی در مکان های مختلف کاغذ رسم می کنیم و نقاط را با خط راست به هم وصل می کنیم. نقطه گذاری ها هیچ ترتیب خاصی نباید داشته باشد. برای کشیدن خط از یک نقطه به نقطه ی دیگر چشم باید به نقطه ای که خط می خواهد به آن برسد نگاه کند. هدف از تمرین آن است که خط بدون خطا به نقطه ی دوم برسد.

تمرین 3:
ابتدا یک خط افقی کشیده و در وسط آن یک نقطه می گذاریم سپس خطوط راستی کی کشیم که بدون خطا از نقطه عبور کنند

تمرین 4:
روی کاغذ سه و چهار نقطه می گذاریم و با خط راست به هم وصل می کنیم. دست نباید از روی کاغذ برداشته شود. اشکال نباید مشخصاً مثلث و مربع شوند.

تمرین 5:
روی کاغذ پنج و شش نقطه گذاشته با خط راست به هم وصل می کنیم. دست نباید از روی کاغذ برداشته شود.چند ضلعی ها را یک بار از دور به داخل و بار دیگر برعکس می کشیم.

تمرین6:(رسم دایره)
ابتدا کشیدن دایره را چند بار بروی کاغذ نشان می دهیم به طوری که صدای سائیده شدن انگشت ها بروی کاغذ شنیده شود سپس دایره را می کشیم. چرخش دست برای رسم دایره می تواند در جهت دلخواه باشد.

تمرین7:(رسم بیضی)
بیضی ها را در  جهات عمودی، افقی و اریب می کشیم. مهارت در رسم بیضی بسیار مهم است.

تمرین8:
رسم بیضی های متحدالمرکز.

تمرین 9:
یک مکعب ایزومتریک کشیده و در وجوه آن بیضی ها را رسم می کنیم. برای رسم مکعب نباید خطوط را پیوسته کشید. همچنین می توان برای تمرین اولیه بیضی ها را توسط نقاط کمکی رسم کرد. برای این کار ابتدا قطرها و خطوط عمودی افقی را در وجوه مکعب می کشیم، نقاط را مشخص می کنیم و با کمک آنها بیضی را رسم می کنیم. بیضی ها باید مماس بر خطوط وجوه مکعب باشند. مهارت در این تمرین بسیار مهم است. باید سعی شود. مکعب رسم شده کاملاً مکب مربع باشد.

تمرین 10:(تمرین نسبت)
یک پاره خط که از دو طرف بسته شده رسم می کنیم سپس دو برابر، سه برابر و... آن را رسم می کنیم. پاره خط باید در جهات مختلف کشیده شود. برای تمرین اولیه می توانیم نسبت های بزرگ شونده ی پاره خط را در زیر و کنار آن رسم کنیم، اما در مرحله ی بعد باید به طور پراکنده و نا مرتب رسم شود. به عنوان مثال اگر پاره خط اول را عمودی و در بالای صفحه گوشه ی راست می کشیم دو برابر آن را اریب و در پائین گوشه ی چپ می کشیم. همین تمرین را برای نسبت های کوچک شونده انجام می دهیم.

تمرین 11:(تمرین ترمز دست)
یک مربع را به صورت پیوسته رسم می کنیم. هدف تمرین آن است که خط را آنجا که می خواهیم نگه داریم.

تمرین12:(مربع های متحدالمرکز)
شکل تمرین مربوطه را رسم می کنیم. گوشه های مربع ها همگی باید در راستای هم بوده و از اتصال آنها به هم خط اریب صافی رسم شود. در واقع باید در هنگام رسم دست را در گوشه ی مربع قبلی ترمز دهیم. تمرکز مربع ها نیز باید یک بار در سمت راست،یک بار چپ و...باشد.

تمرین 13:
یک مکعب مستطیل مانند شکل رسم می کنیم، سپس مکعب های کوچک را مانند دکمه های صفحه ی کیبورد داخل آن در می آوریم. برای رسم مکعب های کوچک ابتدا خطوط موازی نزدیک به هم را در طول و عرض رسم می کنیم. همین تمرین را با مکعب ایزومتریک انجام می دهیم.

تمرینA: رسم مکعب های کم شده و زیاد شده.
تمرینB: رسم نمای جانبی اشیاء منزل(محصول) و ماشین

تمرین14:(ارزش خطی)
یک خط پررنگ روی کاغذ می کشیم (فشار خودکار روی کاغذ باید تا حدی باشد که کاغذ نزدیک به پاره شدن باشد) با مقداری فاصله از خط پررنگ و در زیر آن یک خط با فشار متوسط (به اندازه ی فشاری که هنگام نوشتن به خودکار می دهیم) رسم می کنیم و در آخر در زیر خط متوسط با فاصله خطی بسیار کم رنگ (نزدیک به محو شدن) می کشیم. در بین این سه خط باید شش خط با ارزش خطی متغیر رسم کنیم (از بالا به پائین خطوط کم رنگ تر می شود. باید سعی شود فشار خودکار را به روی کاغذ تنظیم کنیم.)

تمرین 15:(قرینه سازی)
یک خط به شکل دلخواه کشیده و یک خط عمودی در کنار آن می کشیم و در طرف دیگر قرینه ی آن را می کشیم. خطی که می خواهیم قرینه ی آن را رسم کنیم باید با تامل انتخاب شود و شکل مشخصی داشته باشد. قرینه را باید نسبت به خط دلخواه سریع تر رسم کنیم. در این تمرین به دو عامل باید دقت شود: دقت و سرعت

تمرین16:(Extrude: در لغت به معنی از قالب در آوردن، بیرون آمدن)
یک مکعب ایزومتریک رسم می کنیم روی وجه بالایی آن یک شکل به دلخواه رسم می کنیم. شکل رسم شده را به پائین انتقال می دهیم. برای انتقال دادن ابتدا نقاط متناظر را مشخص می کنیم سپس آنها را به هم وصل می کنیم. این تمرین را می توانیم با حروف الفبای انگلیسی انجام دهیم.
اکسترود را می توان اینگونه تعریف کرد: حرکت یا انتقال یک شکل ثابت در مسیر مستقیم. ساده ترین نمونه ی اکسترود استوانه است که در آن شکل بیضی در مسیر عمودی انتقال یافته است استوانه را در مسیرش از هرجا برش بزنیم شکل حاصله بیضی است

تمرین17:(Loft در لغت به معنی اتاق زیر شیروانی است)
یک مکعب ایزومتریک که در جهت عمودی کشیده شده باشد (مکعب مستطیل عمودی) رسم می کنیم. در داخل آن صفحاتی موازی با سطح بالایی مکعب رسم می کنیم. حرکت روی این صفحات اشکال متفاوتی را رسم می کنیم سپس کناره های شکل ها را به هم وصل می کنیم. برای سم دقیق باید هم خطوط عمودی مکعب و هم صفحات کاملاً موازی رسم شوند.
لافت را اینگونه می توان تعریف کرد: حرکت یا انتقال یک شکل ثابت یا متغیر در مسیر غیر مستقیم و حرکت یا انتقال یک شکل متغیر در مسیر مستقیم.

تمرین: لیستی از محصولاتی که با روش اکسترود تولید شده اند تهیه کنید. ممکن است بخشی از محصول
اکسترود شده باشد؛ آن را مشخص کنید. لیستی از محصولاتی که با روش لافت تولید شده اند تهیه کنید. نمای آنها را رسم کنید
تمرین: محصولاتی با روش اکسترود و لافت رسم کنید.

تمرین18:(Filet زدن) یک مکعب ایزومتریک رسم کرده در گوشه های وجوه آن بیضی های مایل را رسم کرده سپس به جای گوشه های تیز مربع خط منحنی بیضی ها را پررنگ می کنیم. برای فیلت زدن گوشه ی روبروی مکعب ایزومتریک، یک مکعب کوچک تر در گوشه ی مکعب ایزومتریک در می آوریم. روی وجوه مکعب فرورفته بیضی ها را رسم کرده سپس از محل بر خورد خطوط داخلی بیضی ها، سه خط منحنی موازی با خطوط بیرونی بیضی ها رسم می کنیم.

تمرین19:(رسم کره)
یک مکعب ایزومتریک رسم می کنیم (باید دقت شود مکعب رسم شده کاملاً مکعب مربع باشد تا شکل کره دقیق باشد.) مکعب را توسط صفحه هایی به دو نیمه چپ و راست، دو نیمه بالا و پایین و دو نیمه عقب و جلو تقسیم می کنیم. هر سه ی این صفحه ها همدیگر را قطع می کنند. سپس روی هر سه صفحه بیضی رسم می کنیم. در آخر نوک هر سه ی این صفحه ها همدیگر را قطع می کنند. سپس روی هر سه صفحه بیضی رسم می کنیم.در آخر نوک بیضی ها را با خط منحنی به هم وصل می کنیم.

تمرین های هاشورزدن 20

تمرین 20-1:
دو خط عمودی موازی می کشیم. خط را از بالا به پائین به سه قسمت: 25،10،30 تقسیم می کنیم و سعی می کنیم. به تعداد اعداد خط در این قسمت ها جای دهیم (با ارزش خطی یکسان). با تمرین بیشتر باید سرعت افزایش یابد و سعی شود خطوط از دو خط عمودی بیرون نزند.

تمرین 20-2:
دو خط موازی منحنی می کشیم و در بین آنها خطوط مایل می کشیم.

تمرین 20-3:
یک خط منحنی کشیده و خطوط را در جهت منحنی عمود بر مسیر حرکت رسم می کنیم، همین تمرین را با دو خط منحنی موازی انجام می دهیم.
نکته:در هاشور زدن احجام باید دقت شود هاشور زدن متناسب با فرم و ساختار حجم مور نظر باشد. در هاشور زدن ارزش خطی خطوط هاشور باید یکسان باشد در عوض باید ترکم خطوط هاشور متغیر باشد.همچنین در تمرین های هاشور زدن باید منبع نور را در جهت های مختلف در نظر گرفت. مسیر حرکت هاشور نیز مهم است.

تمرین 20-4:
هاشور زدن استوانه: برای هاشور زدن استوانه خطوط هاشور باید عمودی باشد، هر چه از طرفین استوانه دور می شویم فاصله ی خطوط بیشتر می شود.

تمرین 20-:5 (هاشور زدن کره)
کره را از هر زاویه ای که نگاه کنیم دایره است. در نتیجه ابتدا یک دایره رسم می کنیم. هاشور زدن کره دارای سایه و نیم سایه است. ابتدا مسیر حرکت هاشور را مشخص کرده سپس سایه و نیم سایه را در دو جهت متفاوت هاشور می زنیم.

تمرین 20-6: (هاشور زدن مخروط)
هاشور زدن مخروط دو مسیر دارد؛ یکی مسیر عمودی(شبیه استوانه) دیگری مسیر منحنی (شبیه کره). تذکر: برای رسم مخروط ابتدا یک بیضی رسم کرده و یک خط عمود بر مرکز بیضی رسم می کنیم و از نوک خط عمود دو خط به طرفین بیضی رسم می کنیم.

تمرین 20-7: (هاشور زدن گنبد)
هاشور زدن گنبد یک مسیر دارد اما شکل مسیر ترکیبی از فرم مخروط و دایره است. خطوط هاشور همچون مخروط از نوک بالا به پائین است (همچون مخروط) اما شکل خطوط منحنی است. در واقع شکل خطوط هاشور گنبد شبیه مسیر هاشور دایره و مخروط است.

تمرین:20-8: (هاشور زدن مکعب)
برای هاشور زدن مکعب جهت مایل خطوط هاشور مناسب است.در واقع باید جهتی را انتخاب کنیم که طول خطوط هاشور کوتاه تر باشد. در هاشور زدن مکعب ایزومتریک باید هر سه وجه به شکلی متفاوت هاشور زده شود (جهت هاشور زدن تغییر کند) تا تفاوت وجه ها مشخص شود. سعی شود در هاشور زدن مکعب تراکم خطوط هاشور تغییر کند.

منبع: http://www.daneshju.ir/forum/f369/t21822.html
برگرفته از جزوه های کلاسی کلاس های آزمون عملی طراحی صنعتی، آموزشگاه خانه هنر کرج، استاد مرادی