همیشه در مقالات فنی و تخصصی، اشاره به مشخصات یک یا چند خودرو مورد نظر بوده، و معمولاً کمتر به دیدگاه مشتریان از نظر فرمی توجه شده است، و یا اینکه به صورت تخصصی و یا عمیق تر، هیچ گاه فرم و ظاهر خودروها، و عواملی که باعث ارتباط بصری و ایجاد علاقه و هیجان برای خریدار می شود، مورد نقد و بررسی قرار نگرفته و همواره جای اینگونه مطالب در مجلات و نشریه های تخصصی خودرویی داخل کشور خالی بوده است. حال ما در نظر داریم که در حد امکان به نقد و بررسی یک یا چند مدل خاص از خودروهای موجود درون کشور بپردازیم، و عواملی را که باعث جذابیت و یا عدم جذابیت در خودرویی خاص می شوند را، تیزبینانه تر و دقیق تر بررسی نماییم. از این رو سعی شده تا در این مقالات، کمتر به مسائل فنی و تکنیکی پرداخته، و بیشتر مسائل فرمی و طراحی بدنه خودروها مطرح شود.

خودروهای اس یو وی Sport Utility Vehicle:
اساس و فلسفه خودروهای SUV یا بیابانی، در چند دهه پیش بسیار متفاوت تر از امروز بوده و اساساً به اینگونه از خودروها به عنوان یک وسیله کاربردی جهت دسترسی به مسیرهای صعب العبور و خارج از جاده ای نگریسته می شده است. تفکر طراحی این نوع خودرو، ابتدا در سال های جنگ دوم جهانی توسط شرکت جیپ بنا گذاشته شد. خودروی دو دیفرانسیال با قابلیت حمل نفر و یا تجهیزات جنگی، و با قابلیت تغییر اتاق آن به حالت روباز و بسته، توسط چادر برزنتی که به خاطر اینکه حس ماجراجویی را در افراد تقویت می کرد، سریعاً بعد از جنگ هم بازار خودش را بدست آورد و مورد توجه جوانان و افرادی که کار آنان خارج از شهر بوده قرار گرفت. برای یادآوری شاید از شاخص ترین این خودروها را بتوان لندرور دیفندر، جیپ ویلیز و سری های اولیه خودروی تویوتای لندکروزر نام برد که هنوز هم خودروهایی را با همان شمایل قدیمی تولید می کنند، ولی امروزه به خودروهای این چنانی نه تنها به عنوان یک خودروی کاری با قابلیت های Off road و خارج از جاده نگاه می کنند، بلکه دیگر به آنها به عنوان یک وسیله لوکس و تجملاتی با ایمنی بیشتر نگریسته می شود، تا جایی که امروزه دیگر از سواری خشک و فضای داخلی بدون روح خبری نیست و اینگونه از خودرو ها به وسایل تجملاتی، با فضای داخلی زیبا و جادار تبدیل شده اند و قابلیت های سواری درون شهری آنان هم ارتقاء یافته و به همان نسبت هم قابلیت های خارج از جاده ای آنها کمتر شده و تنها ابعاد بزرگ را از اصلاف خود به ارث برده اند.

اینک به بررسی سه مدل گران قیمت از خودروهای اس یو وی Sport Utility Vehicle می پردازیم که دو دستگاه از این خودرو ها، از سرزمین آفتاب تابان، ژاپن می باشد که شامل مدل های لکسس RX 350 با قیمتی حدود یکصد میلیون تومان و دیگری هم خودروی تازه وارد بنام Nissan Murano با قیمتی حدود هفتاد میلیون تومان مد نظر ماست، از سوی دیگر هم خودروی BMW X3 از کشور آلمان قرار دارد که هرسه این خودروها علاقه مندان خاص خود را دارند و به تازگی با ورود تازه واردهای مختلف در رده خودرو های اس یو وی، تنوع اختیار برای انتخاب این گونه خودروها در کشورمان وسیع تر شده، هرچند که خریداران این گونه از خودروها، از قابلیت های ویژه خارج از جاده آن کمتر استفاده می کنند، ایمنی بیشتر، دید وسیع تر و جذابیت بصری بالاتر این خودرو ها دلایل قوی تری جهت انتخاب شدن نسبت به خودرهای کوچک تر متداول بوده و همین مسئله باعث شده که قیمت اینگونه از خودروها هم یک و نیم تا دو برابر بیشتر از انواع سدان باشد و بخش کوچک تری از دایره بازار خرید و فروش خودروها را شامل شود و تنها افراد متمول، غالباً برای استفاده ای مانند خودروی دوم و مسافرتی به آن بنگرند.

بی ام و X3:
این خودرو توسط نمایندگی واردکننده بی ام و (نوریانی) نزدیک به دو سال است که به کشور وارد شده و در رده اس یو وی های کوچک قرار می گیرد و بر مبنای سری 3 بی ام و ساخته شده است و در دوره خود، یکی از بی رقیبان بازار بوده (البته در بازار بین المللی) که به تازگی با ورود خودروی مرسدس بنز سری GLK، و خودروی آئودی Q5، همچنین شرکت فولکس واگن هم با عرضه مدل Tiguan در این رقابت شرکت کرده است و این خود گواهیست بر داغ بودن بازار اس یو وی های کوچک که جای هرسه مدل های مورد اشاره درمملکت ما نیز خالی است.

بی ام و X3، خودروی ای است که اساساً برای جوانان ساخته شده و مشتریان آن بیشتر از همین طیف می باشد، و قابلیت های سواری آن در جاده ها، بر سواری آن در خارج از جاده برتری دارد. این خودرو در بدو ورود مورد توجه علاقه مندان خودروهای بی ام و قرار گرفت و نبود برادر بزرگ تر آن X5 باعث شد که تنها جایگزین انتخابی برای علاقه مندان به مارک و برند بی ام و باشد که قوی ترین آن با موتور 3000 سی سی و تجهیزات کامل، قیمتی در حدود یکصد و بیست میلیون تومان دارد. قیمت گران این خودرو، دسترسی آن را برای اقشار متوسط جامعه سخت تر کرده است.

از نظر فرمی هم اگر خوب به آن دقت کنید می توانید به خوبی المان های تشکیل دهنده یک خودروی بی ام و را در آن رویت کنید که حد فاصل اکسل جلو تا درب جلوی خودرو Axle to Dash در این خودرو، مانند بقیه خودروهای بی ام و نسبتاً بلند است. قطعات تریم، شامل اسپویلر های دورتادور، و Wheel Arch های دورتادور گلگیرها، به رنگ مشکی مات و از جنس پلاستیک هستند که با رنگ مشکی چهارچوب Frame دورتادور پنجره های جانبی، هارمونی خوبی دارند که احساس یک ماشین کاری را بیشتر در ذهن بیننده تداعی می کند. کابین کشیده شده و رو به عقب این خودرو، یادآور حس اسانس بی ام و بوده و کمتر در خودروهای دیگر دیده می شود. خط کارکتر Character Line و خط شانه Shoulder Line در این خودرو، به نرمی از جلو ظاهر می شود، و در وسط خودرو تشدید شده، و دوباره به سمت عقب خودرو، به نرمی در بدنه محو شده و حس لذت بخشی از ورزیده بودن و عضلانی بودن را در این خودرو به بیننده تقدیم می کند. شیشه آخر بعد از درب سرنشین عقب و ستون C، در پایین، در حد معقول و با نرمی خاصی به سمت بالا رفته که به حس چالاکی و نشاط در طرح بدنه این خودرو افزوده است.

در نمای جلو هم قسمت مشکی زیرین سپر، با زاویه خاصی به سمت بالا هدایت شده، و تقابل و تضاد آن با برجستگی زیر چراغ ها که در پایین گریل و هواکش واقع در سپر را دور می زند، زیبایی خیره کننده ای به این خودرو داده و حرکات پله ای با توقف و تغییر مسیر هوشمندانه، باعث بازی چشم نوازی در بیننده می شود. این خصیصه در خودروهای آلمانی و به طور ویژه در بی ام، جسورانه، اما در حد معقول و خوشایند دیده می شود و رمز موفقیت و اصالت داشتن این خودروها هم در میزان و مقدار همین عناصر است که می توان آن را به دستپخت یک آشپز حرفه ای تشبیه کرد که باکنترل میزان نمک، ادویه و فلفل، می تواند غذایی درست کند که کمتر آشپزی قادر به تهیه آن است.

در نمای عقب، تکرار حرکت پله ای سپر جلو را می توان در قطعه تزئینی مابین چراغ های عقب ملاحظه کرد، که با حرکت خود جای پلاک و چراغ های مربوط به آن را در خود جا داده است و هارمونی و نسبت های کاملاً معقول مابین نمای جلو و عقب در این خودرو مثال زدنی است و همه چیز با اسانس بی ام و در جای خود به درستی طراحی و ساخته شده است، اما باید این باور را داشت که کمی گرد پیری بر روی آن نشسته است و نسبت به مدل های جدیدتر رقبا، دیگر اندکی قدیمی شده است. همیشه شرکت بی ام و با عرضه نسل نوین خودروهای خود در جایی که هنوز هم نسل قبلی زیبایی خود را دارد، علاقمندان به این محصولات را شگفت زده کرده است و ما هم تا آمدن نسل نوین بی ام و ایکس سه، باید صبور باشیم.

خودرو تازه وارد به ایران؛ لکسس:
Lexus یا لکسس، شاخه ای از محصولات عمداتاً لوکس کارخانه تویوتا است، که برای بازار آمریکای شمالی ساخته و پرداخته شده است و کیفیت برتر به همراه طیف وسیعی از امکانات و تجهیزات رفاهی در این خودرو، باعث شده است که این برند و مارک به عنوان یک وسیله نقلیه لوکس سریعاً جای خود را در بازارهای جهانی باز کند و کیفیت مثال زدنی آن دیگر شاخصی به عنوان برتری محسوب می شود. اما بخش عمده مورد توجه کارخانه سازنده آن، به خودروهای سدان بوده، و خودروهای اس یو وی آن بیشتر تکمیل شده همان اس یو وی های ساخته و پرداخته شده با آرم تویوتا در بازارهای جهانی بوده، و بیشتر به عنوان مکملی برای تکمیل شدن طیف محصولات مارک لکسس بوده و می توان از آنها با دو محصول لندکروزر پرادو و لندکروز سری G یاد کرد که با آرم و عنوان لکسس هم در بازار ارائه شده اند. اما داستان مدل RX 350 کمی متفاوت تر بوده و به عنوان یک خودروی لکسس خاص، از ابتدا طراحی و ساخته شده است.

سازندگان سعی زیادی کرده اند که این خودرو تمام حالت های لکسس را داشته باشد، اما گویا کمی در طراحی آن عجولانه عمل کرده اند و با معیارهای زیبایی شناسی از خودروهای امروز کمی دور مانده اند، شاید دلیل آن هم این است که امسال آخرین سال عرضه این مدل می باشد و سال جدید میلادی، به طور حتم شاهد ورود نسل نوین این اس یو وی در بازار خواهید بود. خودروی مورد اشاره توسط نمایندگی رسمی تویوتا (ایرتویا) وارد بازار شده است و قیمتی در حدود یکصد میلیون تومان دارد و با موتور 3500 سی سی شش سیلندر عرضه می شود که به خاطر خاص بودن طرح ظاهری آن، کمتر از خودرویBMW X3 مورد استقبال قرار گرفته و تابع آن هم بازار دست دوم آن کمی نسبت به رقیب باواریایی آن ضعیف تر است.

این خودرو از نمای بغل سادگی خاصی دارد و حالت شاخص آن، خوابیدگی شدید شیشه های جلو و عقب خودرو نسبت به خودروهای اس یو وی دیگر است. ویل آرچ ها Wheel Arch این خودرو نسبتاً کم است و عناصر دکوراتیو مانند زه کنار خودرو با سادگی خاص روی بدنه نصب شده است. فرم و استایل بدنه بیشتر تداعی کننده یک خودروی شهری نسبتاً بزرگ است و حس ماجراجویی را به راحتی در ضمیر بیننده فعال نمی کند، و شاید بتوان به راحتی با مبلغی کمتر، خودروی لندکروز پرادو را به جای آن انتخاب کرد، خودرویی که باز هم با قدیمی تر بودن فرمش، هنوز زیبایی های یک خودروی اس یو وی تمام عیار را با خود یدک می کشد و شاید تنها گناهش زیاد شدنش در سطح شهر باشد.

اما گارانتی 500 هزار کیلومتری لکسس، گواهیست بر کیفیت مطلق این خودرو که خوشبختانه توسط نمایندگی واردکننده هم در ایران اعمال می شود و هرچندکه این نام به تازگی در ایران ظهور کرده است، اما همین خاص بودن و کم بودن آن نسبت به اس یو وی های دیگر، این خودرو را نسبتاً پر بیننده تر کرده است.

در نمای جلو و عقب این خودرو هم شما آرامش و سکون مثال زدنی لکسس را احساس می کنید و گریل Grill جلوی کوچک با حالتی که خطوط عمودی متمایل به مرکز را در خود جای داده است، تنها چیزی که به بیننده عرضه نمی کند، همانا هیجان است. در نمای عقب هم تداخل شیشه عقب با چراغ های خطر عقب، هرچند جالب و نوظهور است، اما زیبایی خیره کننده ای ندارد و در کل می توان اینگونه بیان کرد که تمامی عناصر در جای جای این خودرو، به تنهایی زیبا هستند، اما متعلق به خودروی اس یو وی نیستند و همچنین با هم نسبتی ندارند، و فقط روی بدنه خودرو چیده شده اند.

اصولاً این خودرو، نه حس و حالت خودروهای اسپورت جاده ای را دارد، و نه حس هیجان و ماجراجویی را در بیننده زنده می کند. حال باید منتظر ماند و دید که نسل نوین این خودرو در سال پیش رو، چگونه می خواهد به جنگ بزرگان قدر در این بازار برود.

نسیان مورانو:
خودروی دیگر، خودروی تازه واردی است به بازار مملکت که توسط واردکنندگان مختلف و به طور آزاد وارد کشور شده است، و به زودی قرار است که شرکت پارس خودرو آن را به صورت تولیدی عرضه کند. و آن چیزی نیست به غیر از نیسان مورانو...

مورانو را می توان "باشو غریبه ای کوچک" خودروها در ایران خواند. در جایی که چشم ها دیگر با دیدن پرادوها و... عادت کرده است، ورود مورانو با فرم خاص خود، چشم ها را با کنجکاوی بیشتر به سمت خود می کشاند و علت آن چیزی نیست به غیر از خاص بودن و متفاوت بودن طرح آن نسبت به دیگر رقبا در بازار. شما به راحتی می توانید رگه هایی از طراحی رنو را، مخصوصاً در نمای عقب این خودرو ببینید و این حاصل همکاری دوگانه رنو و نیسان است.

این اس یو وی با قیمتی در حدود هفتاد میلیون تومان، برای خریداران قابل دسترس تر بوده، و با موتور 6 سیلندر 5/3 لیتری و جعبه دنده نوین پیوسته، بدون تغییر ناگهانی در ضریب دنده ها دارد و دارای لذت سواری خوبی است. در نمای کنار، شما در ناحیه شولدر لاین، با یک خط سراسری روبرو هستید که با سرازیر شدن در ناحیه جلو و عقب، حالت خاص و دینامیکی را به خودرو داده است و اصطلاحاً در این خودرو از خطوط Motion Lines در بدنه به وفور استفاده شده است و در این قحطی فورم، چشمان شما به یک مهمانی شاد، بر روی رولرکستر (ترن هوایی در شهر بازی) دعوت شده اند. اما همین شدت متفاوت بودن معلوم نیست تا کجا دوام بیاورد و این نکته را در ذهن هشیار مصرف کننده بیدار می کند که هر تفاوت و شدت در فرم، به همان نسبت که می تواند در جذب مشتری دخیل باشد، به همان شدت هم تاریخ مصرف کوتاهی دارد، و می تواند به سرعت به اصطلاح دموده شده و با زیاد شدن در خیابان ها تکراری و خسته کننده شود.

شیب رو به بالای شیشه عقب، پشت ستون C در این خودرو، در جایی که رقیب آلمانی آن با ملایمت به سمت بالا رفته است، با شدت به سمت بالا رفته که احتمالاً دید عقب آن را هم تحت تأثیر فرم خود ضعیف تر خواهد کرد. درب بزرگ پنجم این خودرو در عقب، تا کناره های شیشه های جانبی پیشروی کرده و خطوط آن، هارمونی زیبایی با چراغ های خطر عقب که حالتی عمودی دارند پدید آورده است که در انتها، گردی شیشه عقب آن، با حالتی چشم نواز، نوین و زیبا، به طرز شگفتی آوری چشمگیر است و متاسفانه این خودرو، به دلیل واردات از کشورهای عربی جنوب خلیج فارس، دارای جای پلاک استاندارد آمریکایی بوده، و پلاک های استاندارد اروپایی کشورمان در آن جا نمی گیرد و این مسئله تبدیل به معضلی برای خریداران این خودرو شده است که قرار است نوع عرضه شده توسط پارس خودرو، از انواع دارای جای پلاکی وسیع باشد.

در نمای جلوی این خودرو، گریل استیل وسیع، با حفره های مستطیلی شکل خود، چشم نوازی می کند و در دوسوی خود، چراغ های جلو، با حالت عمودی در آن و در راستای فرمی خطوط بدنه، تداعی کننده حالت لبخند به بیننده است و وجود درپوش موتور با حالت گنبدی و قوس دار، برجسته تر از خطوط کناری گلگیرها خودنمایی می کند. به طور کل می توان اینگونه بیان کرد که خودروی نیسان مورانو، جذابیت های بصری یک هاچبک دوست داشتنی کوچک را در ابعاد یک اس یو وی در خود به خوبی جای داده، و به خاطر خطوط ملایم و زیبایش، همچنین می تواند انتخاب خوبی برای خانم هایی که علاقه به این گونه از خودرو ها دارند باشد.

جمع بندی:
بدون در نظر گرفتن قیمت در خودروهای فوق، و با در نظر گرفتن این مسئله که مطالب خوانده شده، تنها آنالیز فرمی طراحی بوده، می توان نمره قبولی را به نیسان مورانو داد. البته ذکر این نکته مهم است که گارانتی معتبر هم در فروش خودرو نقش به سزایی دارد، نمی توان در دراز مدت بر روی خودروهای وارداتی توسط وارکنندگان آزاد حساب کرد. در مرحله بعدی هم می توان به خودروی بی ام و اشاره کرد که با اختلاف پنجاه میلوین تومانی خود نسبت به مورانو، علاقه مندان خاص خود را دارد، ضمن اینکه استایل و فرم ظاهری آن عمر بیشتری نسبت به مورانو و لکسس دارد. در نهایت خودروی لکسس هم در رتبه سوم جدول قرار می گیرد و تنها با توسل به گارانتی خوب و کیفیت عالی برند تویوتا و لکسس، بازار خود را در خودرو های اس یو وی خاص با فروشی کمتر از دو رقیب خود داشته و دارد.

منبع: ماهنامه خودرو امروز - فرزاد برخورداری