چاقوهای تاشوی ارتش سوئیس یا Swiss Army Kinfe با عنوان اختصاری SAK یک ابزار چند کاره است و از تیغه ای که آلات مختلفی مانند دربازکن کنسرو، چاقو، پیچ گوشتی و... به آن متصل هستند، تشکیل شده است. این ابزارها بر روی یک محور ثابت در گردشند و درون دسته چاقو پنهان می شوند.

دسته چاقو معمولا قرمز رنگ است و یک علامت + سفید کوچک به عنوان سمبل کشور سوئیس در پایین آن قرار دارد. مدلی از این چاقو که در ارتش سوئیس استفاده می شد، یک دسته آلومینیومی داشت. منظور از واژه "Swiss Army Knife" معمولا چاقوی جیبی است، و در مواردی نیز مجموعه ای از ابزار با کاربردی مشخص است.

ویژگی ها:
این چاقو ها برای موارد استفاده گوناگون، انواع مختلفی دارند که ابزار هر کدام با دیگری متفاوت است. مدلی از این چاقو که در ارتش سوئیس استفاده می شد، یک دسته فلزی صاف آلومینیومی به همراه یک علامت + داشت و متشکل از سوراخ کن، بطری بازکن، پیچ گوشتی، پوست کن و یک قوطی باز کن بود.

چاقوی فوق که مدل استاندارد ارتش بود، یک قسمت جدا کننده از جنس برنج نیز داشت که باعث می شد چاقو، پیچ گوشتی و سوراخ کن هم زمان باز شوند و برای آماده سازی اسلحه هایی که در ارتش سوئیس به کار می رفت، مانند SIG 550 و قدیمی تر از آن SIG 510 استفاده می شد. در واقع این چاقو برای نگه داشتن گلنگدن در زمان بستن اسلحه توسط سربازان به کار می رفت.

رایج ترین مدل SAK ها ترکیبی از مدل ارتشی به علاوه یک تیغه ثانویه، یک قیچی کوچک، یک خلال دندان، یک در بطری باز کن، یک پیچ گوشتی چهارسو و یک سوهان ناخن است.

مدل دیگری نیز وجود دارد که شامل اره، قلاب، ذره بین، قلم خودکار، یک ترازوی ماهی تاشو که مانند یک خط کش 7 سانتیمتری نیز عمل می کند، انبردست/سیم چین و یک زنجیر کلید، می باشد.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی مدل های جدید تر این چاقوها به وسایل مدرنی از قبیل حافظه موقت USB، ساعت دیجیتالی، ارتفاع سنج دیجیتالی، چراغ قوه LED، اشاره گر لیزری و حتی پخش کننده MP3 مجهز شده اند.

این چاقو ها در سایز استاندارد 3.5 اینچ (9 سانتی متر) طول و 0.75 اینچ (2 سانتی متر) عرض دارند. سایز کوچک تری نیز موجود است که 2.25 اینچ (6 سانتی متر) طول و 0.5 اینچ (1.5 سانتی متر) عرض دارند. ضخامت SAK ها به تعداد ابزار موجود در آنها بستگی دارد.

مدل های مسطح این چاقوها که به جز چاقو تعداد محدودی ابزار دارد، سایز و طراحی ظاهری اش مشابه کارت های اعتباری است و به آنها SwissCard گفته می شود، این مدل چاقو به راحتی در کیف پول جای می گیرد.

هر چند SAK های قرمز رنگ محبوبیت بسیاری دارند و بیشتر به چشم می خورند، اما این چاقو در رنگ های مشکی، آبی، سفید، زرد فسفری و رنگ های دیگر نیز در دسترس است. روکش پلاستیکی این چاقوها معمولا مات است، اما در برخی از مدل ها به صورت شفاف نیز دیده می شود، چاقو هایی با روکش های چوبی و فلزی نیز موجود هستند.

پیدایش:
در سال 1891 شخصی به نام کارل السنر (Karl Elsener) که مالک یک کمپانی سازنده ابزار و تجهیزات جراحی بود، متوجه شد که چاقوهای جیبی که در اختیار نیروهای ارتش سوئیس قرار می گیرد، در اصل ساخت کشور آلمان است. این امر او را به شدت تحت تأثیر قرار داد و با هدف ساخت چاقوهایی که در اختیار ارتش قرار گیرد، موسسه آلات برنده سوئیس را بنیان گذاری نمود.

پس از آن، او ساخت چاقوهایی را که چاقوی سربازان "Soldier's Knife" نامیده می شدند و در واقع اجداد SAK های مدرن امروزی هستند، آغاز نمود. مدل اصلی این چاقوها دسته چوبی داشت و به یک پیچ گوشتی، یک قوطی باز کن و یک سوراخ کن مجهز بود. هر چند این چاقوها به اعضای ارتش فروخته می شد و کارایی لازم را دارا بود، اما السنر از این محصول چندان راضی به نظر نمی رسید.

در سال 1896 پس از پنج سال کار سخت و مداوم، السنر طرح جدیدی از این چاقو را ارائه نمود که در آن دو طرف دسته چاقو تیغه هایی قرار داشت که با استفاده از یک مکانیزم ارتجاعی مخصوص، امکان نگه داشتن آنها را با همان یک فنر امکان پذیر می نمود.

در حقیقت ساخت چنین وسیله ای در زمان خودش نوعی اختراع محسوب می شد. در این حالت السنر می توانست به تعداد دو برابر ابزار در داخل دسته چاقو بگنجاند.

سازندگان:
السنر و کمپانی اش که ویکتورنیکس (Victorinox) نام داشت تا سال 1893 به طور کاملا انحصاری بازار این قبیل محصولات را در اختیار داشتند. در آن سال شرکت سازنده چاقوی دیگری با نام Paul Boechat & Cie با مدیریت دلمونت (Delémont) در سوئیس تأسیس شد که محصولی مشابه را به فروش می رساند و بعدها تئودور ونگر (Theodore Wenger) که یکی از مدیران اسبق بود، مالکیت آن را در اختیار گرفت و نام آن به شرکت Wenger تغییر یافت.

این دو شرکت با هدف تولید چاقوهایی با کیفیت بهتر و قیمت ارزان تر با یکدیگر رقابت می نمودند، شعار تبلیغاتی شرکت Wenger، "چاقوی اصل Swiss Army " بود و در مقابل شرکت Victorinox "چاقوی ابتکاری Swiss Army" را به عنوان تبلیغ محصولاتش به کار می برد. به هر ترتیب در 26 آوریل سال 2005 شرکت Victorinox شرکت رقیب را در اختیار خود گرفت و یک بار دیگر به تنها تولید کننده SAK بدل شد.

دو شرکت سازنده چاقو در سوئیس Victorinox و Wenger در مجموع سالیانه حدود 500 هزار چاقو در اختیار ارتش این کشور قرار می دادند. بقیه تولیدات این شرکت ها به صادرات، خصوصا صادرات به کشور آمریکا اختصاص داشت. محصولات این دو کارخانه در دیگر کشورها توسط آرم های اختصاصی آنها قابل شناسایی بود. لوگوی شرکت Victorinox صلیبی (+) بود که توسط یک سپر دوطرفه متقارن احاطه شده بود، در حالیکه در تولیدات Wenger صلیب (+) داخل یک مربع قرار داشت.

در حال حاضر پیشرفته ترین چاقوهایی که وجود دارد یکی ساخت شرکت Wenger است که به اشاره گر لیزری مجهز است و دیگری چاقویی با دو گیگا بایت حافظه موقت از تولیدات شرکت Victorinox.

شرکت Victorinox در شهر آیباخ (Ibach) سوئیس واقع شده و یک نمایشگاه دائمی نیز در آن قرار دارد. Wenger در شهر دلمونت (Delémont) سوئیس واقع شده است. بد نیست بدانیم شرکت های بسیار دیگری نیز وجود دارند که چاقوهای تاشو با ظاهری کاملا مشابه با SAK ها تولید می کنند.

شهرت:
SAK ها از مشخصه های یکی از برنامه های تلویزیون آمریکا با نام "MacGyver " بودند. شخصیت اصلی این داستان ها از ابزار مختلف این چاقو ها برای ساخت وسایل مختلف استقاده می نمود. در زمان پخش این برنامه SAK ها در آمریکا بسیار محبوب شدند و تقریبا کلیه مدل های این چاقو در آمریکا در دسترس همگان قرار داشت.

در طول سالیان گذشته نیز در طنزهای مختلف تلویزیونی به عنوان سمبلی از یک وسیله چند منظوره از این چاقوها استفاده شده و کارایی آن ها مورد تأکید قرار گرفته است، از آن جمله می توان به انیمیشن های تلویزیونی "The Simpso" و "The Tick " اشاره نمود.

در یک فیلم سینمایی با نام Naked Gun نیز اختراع یکی از شخصیت های قیلم (با اشاره به SAK ها) کفشی است که یک چاقو از جلوی آن بیرون می آید و ابزار مختلف دیگری نیز در طرفین کفش قرار گرفته اند.

منبع: http://jawahery.persianblog.ir/post/48