طراحی صنعتی، حرفه ای است که با خلق مفاهیم جدید در حوزه های مختلف زندگی انسانی سر و کار دارد. طراحی، معادلی است که برای واژه Design انگلیسی به کار رفته است، در حالی که Industrial design یکی از زیرشاخه های Design است. در حال حاضر آموزش طراحی صنعتی در ایران، با یک گرایش کلی و تحت عنوان کلی طراحی صنعتی انجام می شود.
تاریخچه:
حرفه طراحی صنعتی، در پی انقلاب صنعتی در اروپا و بر اساس یک ضرورت به وجود آمد. تا پیش از رخداد انقلاب صنعتی، محصولات و کالاهای مصنوع مورد استفاده مردم، توسط هنرمندان و پیشه وران با استفاده از روش های دستی و نه ماشینی و در مقیاس محدود ساخته می شدند. با ظهور ماشین و پدید آمدن روش های تولید ماشینی، چهره مصنوعات دچار دگرگونی شد و مصنوعات دست ساز، آرام آرام جای خود را به مصنوعات زمختی می دادند که هیچ خبری از هنر هنرمند در آنها یافت نمی شد. همگی بدون توجه به زیبایی پیکره و صرفاً در جهت برآورده کردن نیازهای عملکردی طراحی و ساخته می شدند. در چنین وضعی بود که هنرمندان دست ساز با اعتراض به چنین نابسامانی خواستار طرد ماشین و فرزندان آن و بازگشت به اوضاع پیشین شدند. جنبش هنر و پیشه که سردمدار آن ویلیام موریس بود، در همین راستا شکل گرفت.
سبک شناسی:
از سبک های شناخته شده طراحی صنعتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. نوگرایی (Modernism) یا سبک بین المللی (International Style) که باوهاوس در آلمان از شناخته شده ترین مکاتب این سبک است.
2. دِ اِستَیل در هلند. در این سبک و در حوزه طراحی گریت ریتفلد (Gerrit Rietveld) را می توان نام برد. پیت موندریان نقاش نامی نیز، از نامداران همین جنبش هنری در حوزه نقاشی است.
3. فن برتر، های تک (High Technology)
4. لبه جدید (New Edge)
5. کمینه گرایی (Minimalism) که از بزرگان این سبک می توان به فیلیپ استارک فرانسوی اشاره کرد.
6. ممفیس، بنیانگذار آن، طراح مشهور ایتالیایی اتوره سوتساس است.
7. آرت نووو (Art Nouveau) از سبک های قدیمی طراحی است که در خلال سال های 1880 تا 1890 میلادی شکل گرفت.
8. استریم لاینینگ (Stream Line) استفاده از فرم قطره اشک، خاستگاه این سبک آمریکاست.
9. سبک آمریکایی (American Style)
10. جنبش Werkbund آلمان
11. کارکردگرایی (Functionalism)
12. هنر تزئینی آمیخته (Art Deco)
حوزه های کنونی:
1. طراحی محصول (Product design)
2. طراحی محیطی (Environmental design)
3. طراحی سامانه های حمل و نقل (Transport design)
طراحان نامدار:
آنچه در این بخش می آید، فهرستی از طراحان شناخته شده ای است که هر یک به نوعی، در پیشبرد و توسعه این حرفه نقش آفریده اند.
• لئوناردو داوینچی (Leonardo Da vinci)
• ویلیام موریس (William Morris)
• لودویگ میس وندر روهه (Ludwig Mies van der Rohe)
• لوکوربوزیه (Le Corbusier)
• باکمینستر فولر (Buckminster Fuller)
• چارلز ایمز (Charles Eames)
• فرنک لوید رایت (Frank Lloyd Wright)
• هنری دریفیوس (Henry Dreyfuss)
• والتر آدولف گروپیوس (Walter Adolph Gropius)
• هنری ون دی فلده (Henry Van de Velde)
• نورمن بل گدس (Norman Bel Geddes)
• پیتر برنز (Peter Behrens)
• دیتر رامس (Dieter Rams)
• نورمن فاستر (Norman Robert Foster)
• ماریو بلینی (Mario Bellini)
• فیلیپ استارک (Philippe Starck)
• اتوره سوتساس (Ettore sottsass)
• ویکتور پاپانک (Victor Papanek)
• رون آراد (Ron Arad)
• سهراب وثوقی
• لوییجی کلانی (Luigi colani)
• گریت ریتفلد (Gerrit Rietveld)
• جورجتو جوجارو (Giorgetto Giugiaro)
• فردیناند الکساندر پورشه (Ferdinand Alexander Porsche)
• ریموند لوی (Raymond Loewy)
• والتر داروین تیگ (Walter Dorwin Teague)
• مارسل بروئر (Marcel Breuer)
• آلوار آلتو (Alvar Aalto)
• مایکل گریوز (Michael Graves)
• جسپر موریسون (Jasper Morrison)
• ریچارد ساپر (Richard Sapper)
• مارکو زانوسو (Marco Zanuso)
• الکساندر گراهام بل (Alexander Graham Bell)
• راجر تالون (Roger Tallon)
فلسفه طراحی صنعتی:
همه تولیدات موجود در محیط زیست مان دارای فرمهای ظاهری می باشند که با تأثیر گذاشتن بر روی روان انسان ها سبب جریان درک خود می شوند. در این پروسه است که تولید صنعتی می تواند توسط استفاده گر از نظر روانی تصاحب شود که تصاحب حاوی واقعه بعدی است.انچه مورد توجه قرار می گیرد شناخت صحیح نیاز کاربر و یا استفاده کننده است) زیبایی شناسی در اصل به معنای درک احساسی است. به عبارت دیگر زیبایی شناسی علم مرتبط با درک احساسی پدیده های مصنوع می باشد. استفاده تولیدات صنعتی از طریق احساس و عواطف استفاده کننده به ویژه استفاده های دیداری، شنیداری، لمسی به وسیله کارکرد استتیکی یک تولید صنعتی انجام می شود. در حوزه کارکرد استتیک شیء، تئوری گشتالت (Gestalt) آلمانی و تئوری فرم (La theorie la forme) فرانسه شکل می گیرد. از بررسی های گشتالت، عناصر گشتالت (فرم- رنگ- رویه- جنس) و ساختمان گشتالت (پیچیدگی، سادگی، نظم و بی نظمی) نمود پیدا می کند. عناصر گشتالت می توانند به عنوان حامل پیام های استتیک یک تولید محسوب شوند که بررسی و شناخت این اجزاء از مهم ترین دروس آکادمیک طراحی صنعتی در دنیا می باشد. نقد آثار طراحی صنعتی نیز یکی از پیچیده ترین ارزیابی ها می باشد و بنگاه ها و تشکل های مختلفی در دنیا وجود دارند که به ارزش استتیکی یک طرح صنعتی امتیاز می دهند. تشکل های معتبر IDEA یا Industrial Design Excellence Award در امریکا و IF Design Award winner درآلمان می باشند که معیارهای زیبائی شناسی همه آنها بهبودهای استتیکی می باشد که در محصول به وسیله طراح ایجاد می شود. کاربرد استتیکی تولیدات، همه جنبه های روانی و درک و احساس انسان به هنگام استفاده تولید صنعتی می باشد.
فرم در بررسی گشتالت تصویر ارائه شده توسط سطح خارجی تولید می باشد. همچنین فرم باید حاوی (Lifestyle)، سبک زندگی، فرهنگ و مد باشد خاصیت استتیک فرم تابع و معرف زمان بودن است. همچنین طبق نظر SOLIVAN که بانی تفکر Functionalism بوده که نشأت گرفته از مکتب فکری BAUHAUS می بود، جمله معروف فرم تابع عملکرد محصول است را بیان نمود.
راه های ارتباطی: اینستاگرام | کانال تلگرام | فیس بوک | تماس با ما |