امروزه کامپیوترهای laptop بخش جدا نشدنی از زندگی و کار بسیاری از مردم شده است. با افزایش و بهبود امکانات کاری استفاده از این نوع کامپیوتر ها هم بالا گرفته است.

لپ تاپ ها به دلیل ماهیت شان مشکلات جدیدی برای کاربران ایجاد می نمایند که از همه مهم تر افزایش دردهای اسکلتی عضلانی در اندام های فوقانی است. نخستین کامپیوتر های laptop برای استفاده کوتاه مدت و پرتابل طراحی و ساخته شدند، ولی می بینیم امروزه کاربرد آنها عوض شده، سرعت و ظرفیت ذخیره آنها بالا رفته و در یک کلام محبوبیت آنها منجر شده تا افراد هر چه بیشتر این نوع کامپیوتر را جایگزین کامپیوترهای معمولی یا desktop نمایند. در واقع نو که آمد به بازار کهنه شود دل آزار!

کامپیوتر laptop برخلاف مدل های desktop از نظر محل استفاده هیچ محدودیتی ندارند. تقریبا همه جا و با هر هدفی قابل استفاده اند. جدابیت کمی نیست وقتی بتوانید با خیال راحت برنامه تفریحی بعد از ظهرتان را طراحی کنید، در جلسه ای نشسته یادداشت بردارید، نظراتتان را به دیگران عرضه نمائید، گزارش کارتان را ارائه کنید، به صفحات وب سری بزنید، بنویسید، مطالعه کنید و حتی مسابقه ورزشی و فیلم با آن تماشا کنید.

محبوبیت دیگری که laptop دارد انعطاف پذیری و قابلیت انطباق آن در بیشتر مکان هاست. بدین معنا که کاربر هنگام کار با آن می تواند درهروضعیتی که دلش میخواهد قرارگیرد؛ بنشیند، بخوابد حتی راه برود!
اگر laptop تا این اندازه عالی است پس چه ایراداتی دارد؟ کمی صبر کنید! حتی سازندگان laptop هم مشکلات ارگونومیکی آن را تائید می کنند.

چهار علت اصلی برای بروز مشکلات ارگونومیکی در زمان کار با laptop وجود دارد که سه تای آن را در این شکل می بینید:

وضعیت A:
در این وضعیت می بینید که laptop با فاصله و ارتفاع زیاد از بدن کاربر وحد دسترسی بازوهای او قرار گرفته به طوری که کاربر مجبور است برای کار با آن کشش بیش از حدی به بازوانش وارد نماید. درنتیجه شانه ها، گردن، پشت، بازوها و دست های او به شدت دردناک می شوند.

وضعیت B:
کاربر در این حالت laptop را در حد فاصل ران و سینه (روی زانوها) قرارداده در این حالت بازوها در وضعیت مطلوبی هستند و هیچ فشار اضافی به آنها وارد نمی شود اما نگاه کنید به سر کاربر که به پائین خم شده ! این وضعیت باعث انقباض و درنتیجه دردناک شدن عضلات پشت، گردن، شانه ها و سینه می گردد.

وضعیت C:
همان طور که می بینید، laptop روی سطح یک میز استاندارد قرار گرفته که برای کار با کامپیوتر desktop طراحی شده است. سطح این میز خیلی پائین است و به علت فاصله کم کاربرتا laptop نگاه کردن به صفحه نمایشگر به راحتی امکان پذیر نیست.

توجه کنید که در این حالت، دست ها از آرنج بالاتر بوده و مچ به لبه میز تکیه دارد. همچنین کمر توسط پشتی صندلی حمایت نمی شود. این وضعیت ریسک آسیب به گردن، پشت، آرنج و مچ را افزایش می دهد.

کاربران laptop هنگام کار تقریبا یکی از این سه وضعیت بدنی را خواهند داشت. مدت زمانی که درهر یک از این حالت های نامناسب و دردناک سپری شود، احتمال بروز دردهای مزمن را در آینده تقویت می نماید.

در محیط هایی که در آنجا از laptop استفاده می شود، شرایطی وجود دارد که باعث افزایش مشکلات شما می شود. ازجمله:
- مکان های استفاده به گونه ای است که وضعیت نشستن به ندرت می تواند عوض شود. مانند حالت نشسته روی مبلمان خانه و اتاق هتل ها، صندلی های قطار، اتومبیل یا هواپیما.
- شرایط نور و روشنائی در اغلب اماکن برای laptop تنظیم نشده است. بنابراین درخشندگی به اضافه زاویه دید نامناسب و عدم امکان تنظیم صفحه نمایش اغلب منجر می شود به قرار گرفتن در یک وضعیت دردناک می شود.
- صفحه نمایش LCD زاویه دید محدودی دارد و برای استفاده مشترک و چند نفری در یک زمان واز زوایای متعدد به سختی قابل تنظیم است.
- صفحه کلید کوچک با وسعت محدود و اشاره گری که به عنوان موس در laptop استفاده می شود نیز می تواند باعث بروز ناراحتی در کاربر شود.
- استفاده از اشاره گر گوی شکل eraser head اغلب باعث می شود کاربر فشار زیاد و غیر ضروری به انگشتان و بازوها وارد کند.

و اما چهارمین علتی که سبب می شود laptop را متهم سازیم، ایجاد آسیب های ناشی از فشارهای تکراری است.

از آنجائیکه laptop تقریبا همه جا با کاربر است و مورد استفاده قرار می گیرد، بدیهی است که کاربر مدت زمان بیشتری نسبت به نوع desktop در حال استفاده از آن باشد. اگر شما روزانه مدت زمان نسبتا زیادی را با laptop کار می کنید، یک پیشنهاد جالب برایتان داریم:

Laptop خود را دو منظوره کنید. چه طور؟
- یک کابل Splitter (به قیمت تقریبی 7 دلار) و یا یک سوئیچ USB (حداقل 10 دلار) تهیه و در سیستم خود نصب نمائید. چه فایده ای دارد؟ با این تجهیزات اضافی شما می توانید با موس یا صفحه کلید اضافی و در ارتفاعی مناسب و به راحتی کار کنید.
- با این روش laptop شما دو منظوره خواهد بود هم ثابت و هم پرتابل. می توانید هر زمان که بخواهید یک سری متعلقات اضافی را فقط با یک کابل به آن مرتبط کنید و کارتان را راه بیندازید: مثل صفحه نمایش، صفحه کلید و موس.
- با این روش بی آنکه به چشمتان فشار آید یا دچار گردن و انواع دردهای بالا تنه و پشت شوید به راحتی با laptop محبوبتان کارمی کنید.
- با این روش دیگر نیازی به چند کابل و اتصالات مختلط برای هر وسیله نیست و دیگر درد سر نصب برنامه های متعدد برروی چند کامپیوتر و نقل و انتقال اطلاعات بین آنها را نخواهید داشت.
- به غیر از اینها شما هروقت که بخواهید می توانید به راحتی محل کارتان را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کنید.
- هرچند که کامپیوترهای laptop با توجه به راحتی کاربران تغییر حاصل نکرده اند، ولی لوازمی ساخته شده اند که استفاده از آنها تنش و فشار به کاربر در برخی شرایط کمتر می کند.

منابع:

1. Griffin، Timothy، "The Adaptive Laptop". October، 2001. Timothy Griffin، Industrial Design Program، The University of Calgary.
2. Kupper، Ansgar (2000) "Seating and the Virtual Office"
http://www.system-concepts.com/articles/office-ergonomics/seating-and-the-virtual-office