تحولات و دگرگونی نظام اجتماعی اقتصادی عصر حاضر، ریشه در در پیشرفت و تغییرات به وجود آمده در علم و تکنولوژی دارد. از این رو تضمین حیات و بقاء کشورها نیازمند نوآوری، ابداع و خلق محصولات و خدمات جدید می باشد چنین رویدادی میسر نیست مگر توسط افرادی که بتوانند با ایجاد تحول در سازمان ها یا تأسیس شرکت های نو این امر را محقق سازند. از این افراد به عنوان کارآفرین یاد می کنند.

تعریف کارآفرینی:
از کارآفرینی Entrepreneurship تعاریف مختلفی شده است. جفری تیمونز Jeffry-Timmons کارآفرین را ایجاد کننده یک چیز ارزشمند از هیچ می داند. مفهوم کارآفرینی اولین بار در فرانسه برای افرادی به کار می رفت که در جنگ سده شانزدهم میلادی در مأموریت های نظامی خود را به خطر می انداختند و به استقبال مرگ می رفتند و بعد ها این واژه به کسانی اطلاق می شد که مخاطره یک فعالیت اقتصادی را می پذیرفتند و دست به یک نوآوری می زدند.

برای درک بهتر مفهوم کارآفرینی پاسخ به پرسش های زیر مؤثر خواهد بود:
کار آفرین چه ویژگی هایی دارد؟
کارآفرین در مقابل مشکلات و شرایط سخت چگونه رفتار می کند؟
کارآفرین چگونه کارآفرینی می کند؟ (مکانیسم کارآفرینی چگونه است؟)

کارآفرینی فرایندی است که فرد کارآفرین با ایده های نو و خلاق و شناسایی فرصت های جدید و بسیج منابع، مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت های نوآور و رشدیابنده می نماید که توام با پذیرش مخاطره و ریسک است و منجر به معرفی محصول یا خدمت جدیدی به جامعه می گردد. کارآفرین پلی بین صنعت و دانشگاه یا به عبارتی پرکننده بین علم و بازار می باشد. بنابراین کارآفرین کسی است که با معرفی محصولات و خدمات جدید، ایجاد شرکت های جدید و یا بهره برداری از مواد اولیه جدید وضع اقتصادی موجود را به هم می ریزد. کارآفرین کسی است که به راحتی از کنار مسائل و مشکلاتی اطراف خود نمی گذرد، چون حلّال مشکلات هستند.

نقش کارآفرین:
کارآفرین دقیقاً چه کاری را انجام می دهد؟ به طور کلی کارآفرین در کار خود خلاقیت دارد و نوآوری می کند؛ از موقعیت های اقتصادی استفاده می کند؛ تصمیم می گیرد و برای آینده برنامه ریزی می کند و به کارها نظم می بخشد؛ تولید سرمایه می کند و تولیدات خودرا با سود می فروشد.

چرا باید کارآفرینی را آموخت؟
در حال حاضر کارآفرینی یک ضرورت می باشد. زیرا سالانه حدود سیصد هزار نفر از دانشگاه های کشور فارغ التحصیل می شوند و با توجه به نگرش دانشگاه های نظری نسبت به فارغ التحصیلان که آنها را فقط برای کارشناس در دولت تربیت می کنند، تنها 20% فارغ التحصیلان شانس ورود به بدنه دولت را خواهند داشت آن هم با توجه به روابط بسیار پیچیدهای که در امر استخدام به جای ضوابط حاکم است، این درصد کمتر از این مقدار می باشد. البته سختی کسب و کار دولتی نه به این خاطر است که این کار بر بخش خصوصی ترجیح دارد، بلکه به این خاطر نوع تربیتی است که جویندگان کار در دانشگاه با آن مواجه بوده اند. بنابراین لازم است دانشجویان بدانند که چگونه باید شخصاً یک فعالیت اقتصادی را راه اندازی کنند؟ چگونه آن را گسترش دهند؟ چگونه دست به کارهای خلاق زده و تکنیک های خلاقیت را در خود به کار ببرند؟ چگونه کار خود را مدیریت کنند؟ چگونه محصول خود را بفروشند؟ چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند؟

خلاقیت، نوآوری و کار آفرینی:
از آنجا که مزیت های نسبی کشورهای جهان سوم در زمینه مواد خام و کارگران ارزان به دلیل اتوماسیون ارزش خود را از دست داده اند، توسعه فناوری و به تبع آن تولید محصولات و خدمات ابداعی و نوآور، به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. این امر مستلزم خلاقیت نو آوری و کار آفرینی می باشد. نقش این سه عامل را به ترتیب زیر می توان خلاصه کرد:

1-خلاقیت: یک توانایی فکری است که می تواند به به یک اختراع یا ایده ای بکر در فرد خلاق منجر شود.

2- نوآوری: فرایندی است که این اختراع یا ایده را به محصول یا خدمتی که به بازار قابل عرضه است تبدیل می کند.

3- کارآفرینی: ویژگی فردی است که با عزمی راسخ با وجود موانع بسیار در رساندن یک محصول به بازار فرایند نوآوری را با موفقیت هدایت می کند.

از آنجایی که کارآفرینی مستلزم نوع ویژه ای از خلاقیت است و همچنینی در تمامی مراحل نوآوری، از ایجاد ایده اولیه تا تأمین منابع مالی و فروش، همه مستلزم خلاقیت است. لذا ابتدا به تعاریف و عناصر اصلی خلاقیت می پردازیم.

خلاقیت را به صورت های مختلف و متعددی تعریف کرده اند. اما در تعاریف دو مفهوم تازگی و نو بودن و دیگری ارزشمندی وتناسب مشترک می باشد.  خلاقیت متشکل از عناصر و اجزای مختلفی است. آمابیل (Amabile) سه عنصر "مهارت های مربوط به قلمرو یا موضوع"، "مهارت های مربوط به خلاقیت" و همچنین "انگیزه" را اجزای اصلی خلاقیت می دانند.

مهارت های موضوعی: دانش و شناخت ما نسبت به موضوع، حقایق، اصول و نظریات در آن موضوع می باشد.

مهارت های خلاقیت: این مهارت ها با شکستن قالب های خشک ذهنی، مهارت های موضوعی را در راه جدیدی به کار می گیرد، یعنی از مهارت های موضوعی به شکل جدیدی استفاده می کند. مهارت های خلاقیت با ارزش های فکری زیر همراه است:
1: شکستن عادت ها
2: به تعویق انداختن قضاوت ها و ارزیابی
3: درک پیچیدگی با توجه به مسائل پیچیده و درگیر شدن با آن
4: متفاوت دیدن مسایل و مشاهده امور به شیوه تازه ای که قبلاً به آن توجه کافی نشده است.
5: وسعت فکر و برقراری ارتباط میان ایده های متفاوت تکنیک هایی وجود دارد که این ارزش های فکری را تقویت می کند. از جمله: توفان فکری، اسکمپر، اسینکتیکس و …

انگیزه: یکی از عناصر اصلی و شاید مهم ترین جزء این مجموعه است. انسان بدون انگزه بیرونی و درونی نمی تواند کار خلاقانه انجام دهد. اگر انگیزه درونی باشد کار برای افراد لذت بخش و جالب خواهد بود. آمابیل می گوید انگیزه درونی مهم ترین نقش را در خلاقیت ایفا می کند اگر افراد از ابتدا به کار علاقه داشته باشند و با لذت و رضایت وارد کار شوند و نه فشار خارجی، آنگاه می توانند خلاقیت بیشتری از خودشان نشان دهند.

فرآیند خلاقیت:
فرآیند شکل گیری راه حل های خلاق و مسایل و گام هایی که در این فرآیند برداشته می شود، فرآیند خلاقیت می باشد. در این زمینه آمابیل الگوی جالبی از فرآیند خلاقیت ارائه کرده که شامل چهار مرحله اساسی عرضه مسئله، آمادگی، ایجاد پاسخ و اثبات پاسخ است. اما اهمیت آن در روابط این مراحل باعناصر سه گانه خلاقیت است. در مرحله اول (ارائه کار یا مسئله) انگیزه تأثیر مهمی دارد. چرا که برای شروع فرآیند خلاق وجود انگیزه ضروری است و در مرحله دوم که آمادگی برای پاسخ یا راه حل است، بررسی، جستجو، مطالعه و جمع آوری مدارک در خصوص موضوع انجام می پذیرد. به رغم باور عموم، این مدل حاکی از آن است که اطلاعات بیشتر موجب خلاقیت بیشتر نمی شود. بیشتر اوقات افرادی که تازه وارد یک رشته شده اند خیلی بیشتر از افرادی که مدت طولانی در آن زمینه تلاش کرده اند، کار خلاق عرضه می کنند. همان گونه که تحقیقات تجربی نشان می دهند، دانش مهم نیست بلکه راه کسب آن مهم است. در مرحله سوم جستجوی حافظه و محیط اطراف برای ایجاد راه حل ممکن است؛ که انگیزه و مهارت های خلاقیت در این مرحله مؤثر است.در مرحله چهارم که آزمایش پاسخ ممکن در مقابل اطلاعات و معیارهای واقعی دیگر است مهارت های مربوط به موضوع ضرورتی است که بتوان پاسخ ممکن را با مقیاس و اطلاعات موجود مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که آیا راه حل ممکن موفقیت آمیز بوده یا اینکه پاسخ مستدل نیست و امکان تولید وجود ندارد و راه حل به شکست انجامیده است و یا اینکه راه حل توانسته است ما را به هدف نزدیک کند.

نوآوری:
نوآوری یا ابداع، علمی و کاربردی ساختن افکار و اندیشه های نو و بدیع ناشی از خلاقیت است. نوآوری تبدیل خلاقیت (ایده نو) به عمل و یا نتیجه سود است.

فرآیند نوآوری:
نیاز یا فرصت: در این مرحله معمولاً در سازمان مشکل پیش می آید با مدیران از فرآیند ناراضی هستند. لذا احساس می شود که بابد یک نوآوری در سیستم به وجود آید. یا زمانی که در جایی خلاء وجود دارد و نیاز به محصول و یا خدمتی در آنجا احساس می شود.

نظر یا ایده: نظر یا ایده ارائی راه حل جدیدی برای انجام کارهاست که در قالب نظر، طرح و یا برنامه می تواند ارائه گردد.

پذیرفتن: در این مرحله ارزیابی صورت می گیرد و مدیران و یا خود فرد تصمیم می گیرند که آن ایده را اجرا کنند. اجرا مرحله ای است که فرد یا سازمان به ایده، روش یا رفتار جدید جامه عمل می پوشانند و وسایل و امکانات را فراهم می کند و منابع انسانی و مالی را برای اجرای ایده تدارک می بیند.

کارآفرینی:
فرآیندی است که فرد کارآفرین با ایده های نو و خلاق و شناسایی فرصت های جدید و بسیج منابع، مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت های نو نموده که توأم با پذیرش ریسک و مخاطره است و منجر به معرفی محصول و یا خدمت جدیدی به جامعه می گردد.

فرآیند کارآفرینی:
رویدادهای تسریع دهنده (که کارآفرین رامصمم می کند از موقعیت ها استفاده کند). تأسیس بنگاه (به صورت یک شرکت نو پا)، رشد بنگاه (تبدیل شرکت تازه به سازمانی که دارای لرزش اقتصادی است). این فرآیند دارای سه مرحله مقدماتی، تأسیس و توسعه است.

مرحله مقدماتی:شخص ابتدا تصمیم می گیرد و سپس فرصتی را تشخیص می دهد و ایده ای برای استفاده از آن فرصت در ذهن جرقه می زند و بعد آن ایده را بر روی کاغذ آورده و آن را نظم می دهد و به شکل یک طرح شغلی (Busines Plan) می آورد.

مرحله تأسیس: در این مرحله شخص شروع به تدارک و سازمان دهی منابع برای شرکت تازه پامی کند و منابع اساسی را مطابق با طرح شغلی یا مقدماتی ترکیب می کند تا بتواند کسب و کار خود را شروع کند.

مرحله توسعه:شخص در این مرحله کانال هایی را برای ارتباط با بازار کشف می کند و محصول خود را وارد بازار می کند و بعد آنچه در دستور کار بنگاه برای توسعه بنگاه قرار می گیرد عبارتست از تأمین سرمایه در گردش، تأمین مواد اولیه، ایجاد شبکه ای در بازار و مدیریت منابع انسانی، عملیات و امور اداری.

منبع: http://www.kar-afarini.com/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=37
+ ویرایش