نقد در لغت به معنی جدا کردن دینار و درهم، سره از ناسره و تمیز دادن خوب از بد و [بهین چیزی را برگزیدن] است و در زبان گفتار، به بهای مال و غیره اطلاق می گردد که در هنگام خرید آنا پرداخته می شود.

نکته ای که از مطالعه در سابقه تاریخی لفظ نقد هم به معنی حقیقی و هم یه معنی مجازی بر می آید این است که نقد و انتقاد، هیچ یک به معنی انگشت گذاشتن روی عیب ها و خرده گیری نیست و همان طور که ممکن بوده است ناقدی در موقع تحویل گرفتن پول، تمام پول را قبول کند، یعنی حتی یک سکه قلب و بد هم در آنها تشخیص ندهد و در عین حال نقد خودش را هم درست انجام دهد، همین طور ممکن است منتقدی پس از مطالعه اثری، هیچ ایرادی به نظرش نرسد و جز گفتن خوبی های اثر، هیچ کاری نداشته باشد، اما باز هم کار او را انتقاد می نامیم و معتقدیم که وی، نقد خود را به درستی انجام داده است.

وسایل و معیارهای نقد:
نقد را نمی توان دانش ویژه و مستقلی به شمار آورد، زیرا دارای محک های قاطع، علمی و ثابت نیست. یعنی اساس و روند ثابت و متقنی ندارد، بلکه اعتباری و ذوقی و متکی بر احساسات و عواطف است، یعنی چیزهایی که با مزاج علوم، سازگاری ندارد. برای اینکه احساسات، تباه کننده علوم است.

برای بیشتر علوم و فنون، معیارهای مشخصی وجود دارد که با شناسایی آن محک ها یا معیارها، درستی یا نادرستی آنها، تمیز داده می شود. اما سنجش آثار هنری، تنها به یاری دو عامل اساسی انجام می پذیرد:
1.  ذوق سلیم
2.  تجربه بسیار
یعنی عواملی که نه دارای حد و مرز هستند و نه در همه افراد، به یک شکل و اندازه وجود دارند.

در اینجا معلوم می شود که نقد آثار هنری، تا چه حد دشوار است و اگر با کمی دقت، کنجکاوی و شناخت واقعی آثار همراه نباشد، نتیجه حاصل، دور از اعتماد خواهد بود. زیرا هنگامی که مصالح ساختمانی نامرغوب باشد، بنایی که به دست می آید خلل پذیر و نامطمئن خواهد بود. البته این سخن بدین معنی نیست که یکباره از نتایج نقد، نا امید شویم، زیرا به مدد ذوق و تجربه و شناسایی موارد ضعف و قدرت سخن و اثر می توان تا حد زیادی به قضاوت خود امیدوار بود.

در شناخت آثار هنری و ادبی، از دانش های دیگری نظیر روان شناسی و جامعه شناسی نیز یاری جسته می شود. اما این دانش ها بر قلمرو همان ذوق و تجربه قرار دارد.

مشخصات منتقد:
به طور کلی کسی شایستگی نقد هنری را دارد که:
1. به اصول سنجش و قضاوت آثار هنری و معیارهای نقد، آشنایی کامل داشته باشد.
2. بی طرف و بی غرض باشد.
3. هدف از نقد را که راهنمایی و خدمت است، از یاد نبرد.
4. از شتاب در قضاوت بپرهیزد.
5. نتیجه سنجش و قضاوت را پس از مطالعه دقیقِ تمام اثر، بیان کند.
6. هر اثر را در سطح خود آن اثر، مورد نقد و سنجش قرار دهد.
7. احساسات شخصی یا تمایلات دیگران را در قضاوت دخالت ندهد، حتی اگر اثری مورد پسند عموم قرار گرفته باشد، اما سستی ماخذ و بی اعتباری نسخه مورد استفاده، آشکار باشد یا نتایج اثر، بی ارزش باشد.
8. قضاوت درست را با شجاعت معمول دارد و نظر قطعی خود را ابراز دارد.

نقد ادبی:
نقد ادبی، شناخت ارزش و بهای واقعی آثار ابداعی و آفرینش های ادبی و نیز بررسی قواعد و اصول یا علل و عواملی است که باعث می شود اثری درجه قبول یابد و یا رد شده و مورد بی اعتنایی قرار گیرد.

اهمیت و فایده نقد ادبی:
نقد ادبی، تأثیر واقعی آثار ادبی را توجیه می کند و خط سیر ذوق و هنر را در هر زمان، معلوم می دارد و آن را از وقفه و رکود باز می دارد. شک نیست که نقادان آگاه و بیدار دل و بی غرض، مانع از آن می شوند که گزافه گویان، کالای بی ارج و بهای خود را به جویندگان هنر، عرضه کنند. منتقد بصیر و آگاه به مدد علم و منطق، در تهذیب و ترقی هنر، وظیفه ای مهم و موثر را بر عهده می گیرد.

نقد و نقادی:
نقد و نقادی، هنر متعالی را رواج می دهد و محیط هنری سالمی را به وجود می آورد. چه بسا بعضی نقادان، موجب تحول شگرفی در عالم ادبیات و هنر شده اند. با این وجود، گروهی انتقاد را حربه عاجزان دانسته اند، حربه کسانی که چون خود از عهده آفرینندگی بر نیامده اند، به خرده گیری بر دیگران پرداخته اند. چخوف، نویسنده روسی، نقادان را چون خرمگس هایی می داند که بر پیکر اسب می نشینند و او را نیش می زنند و از شخم زدن زمین باز می دارند.

حقیقت این است که نقد راستین، گذشته از این که گاه خود نوعی آفرینش هنری است، سازنده بوده و اهمیت فراوان دارد. بنابر این در یک خلاصه می توان نتیجه گرفت که نقد یا بررسی ارزش ها و بهای واقعی هر اثر، با توجه به سطحی که اثر در آن وجود دارد یا شرایط زمانی و مکانی که در آن خلق شده و یا وجود دارد، موجب تعالی و پویایی اثر می شود. در حقیقت یک انتقاد کامل و بدور از غرض ورزی، موجب خلق و پیدایش گونه های جدیدی از آثار یا نمایان شدن گوشه های پنهان و زوایای تاریک هر اثر هنری می گردد.

نقد آثار طراحی صنعتی:
نقد آثار طراحی صنعتی یکی از پیچیده ترین ارزیابی ها می باشد و بنگاه ها و تشکل های مختلفی در دنیا وجود دارند که به ارزش استتیکی یک طرح صنعتی امتیاز می دهند. تشکل های معتبر IDEA یا Industrial Design Excellence Award در آمریکا و IF Design Award winner درآلمان می باشند که معیارهای زیبائی شناسی همه آنها بهبودهای استتیکی می باشد که در محصول به وسیله طراح ایجاد می شود. کاربرد استتیکی محصولات، جنبه های روانی و درک و احساس انسان، به هنگام استفاده از آنهاست.

منبع: http://armitadesign.blogfa.com/post-47.aspx