ابتدا اجازه دهید بر این نکته تأکید کنیم که رشته طراحی صنعتی [در ایران] جزو زیر شاخه های رشته هنر محسوب می شود و بر خلاف عقیده بسیاری از متعصبین، شما در این رشته عنوان مهندسی را یدک نمی کشید. بلکه نام طراح یا بهتر بگوییم عنوان طراح را کسب خواهید کرد. لذا اگر از علاقه مندان عنوان مهندسی هستید از ورود به این رشته خودداری فرمایید. از آنجایی که طراحی صنعتی عنوانی عمومی برای این رشته محسوب می شود و تنها در برخی کشورها به صورت کلی و عمومی با آن برخورد می شود، امروزه بسیاری کشورها با تفکیک آن به رشته های تخصصی، تصمیم گیری را برای علاقه مندان راحت تر نموده اند، به گونه ای که طراحی صنعتی امروزه زیرشاخه هایی همانند: طراحی وسایل حمل و نقل، طراحی اسباب بازی، طراحی محصول، طراحی مبلمان و... . را در زیر عنوان کلی خود جای داده است و بسته به سیاست های مراکز آموزشی در کشورهای مختلف بعضا رشته هایی به این مجموعه کلی اضافه یا از آن حذف و یا در آن ادغام می گردد.

در کشور ما، طراحی صنعتی از قدمتی نسبتا کوتاه برخوردار است و همانند بسیاری از کشورها از زیر شاخه های گروه هنر محسوب می شود. اما نکته مهم عدم تفکیک زیرشاخه ای این رشته هنری در دانشگاه های کشور است به عبارت دیگر شما در هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، عنوان طراح صنعتی را خواهید داشت و هیچ گاه به مباحث تخصصی طراحی خودرو یا محصول به صورت جامع پرداخته نمی شود. بلکه فقط کلیت موضوع مورد تدریس و آموزش است.

اما جهت اقدام به شرکت در کنکور و امتحانات مربوط شما می بایست رشته طراحی صنعتی را از زیر گروه هنر انتخاب نموده و دیگر مراحل ثبت نامی را مطابق روال طی نمایید. شرکت در آزمون ورودی رشته طراحی صنعتی می بایست با اطلاعات نسبتا کاملی از مباحث مورد سوال صورت پذیرد، جدای از دروس عمومی مورد امتحان، دروس تخصصی شامل شناخت مواد و مصالح به عنوان یکی از بایدهای طراح صنعتی شدن خلاقیت هنری، رسم فنی و پرسپکتیو، آشنایی با تاریخ هنر ایران و جهان، اشراف بر اتفاقات مهم رخ داده در شاخه طراحی وصنعتی، آشنایی با برخی مخترعین و... . همه و همه از عواملی است که موفقیت شما را در آزمون ورودی بیش از پیش تضمین می کند.

بر خلاف بسیاری کشورهای صاحب نام اروپایی و آمریکایی در زمینه آموزش عالی طراحی صنعتی که در آنها دانشجویان می بایست با یک ذهنیت قبلی قوی، درک طراحی وخلاقیت بالا و در برخی موارد ارائه مدرکی دال بر اثبات توانایی های دستی هنری وارد این رشته شوند. در ایران شما با محدودیت های این چنین روبه رو نبوده و مخاطب بیشتری خواهید داشت، لذا می بایست قبل از ورود به این رشته از قابلیت های فردی خود در زمینه طراحی، خلاقیت، نوآوری و ساخت تا حد زیادی مطمئن بوده و همه چیز را به حساب آموزش نگذارید که نتیجه اش فقط شکست خواهد بود.

اما وضعیت پذیرش دانشجو در سایر کشورها با آن چه گفته شد تا حد زیادی متفاوت است. از برترین و معتبرترین و صاحب نام ترین کالج ها و دانشگاه های طراحی خودرو در ایالات متحده شامل مرکز هنر و طراحی در پاسادنای کالیفرنیا، CCS در دیترویت و آکادمی هنر و پس از آن در اروپا، آلمان کالج معروف فورتسهایم، در فرانسه کالج Strat، سوئد کالج Umea، ایتالیا پلی تکنیک میلان، و در انگلستان دو مرکز معتبربه نام های کالج سلطنتی انگلستان و کاونتری کالج می توان نام برد که در تمامی موارد یاد شده می بایست شما علاوه بر اثبات توانایی های هنری خویش در قالب ارسال مجموعه ای از کارهای خود تحت عنوان PortFolio جهت ارزیابی، بعضا در آزمون های ورودی شرکت نموده و در صورت قبولی وارد دانشگاه مورد نظر شوید.

آن چه مسلم است نحوه ورود دانشجو به این مراکز سهل تر از مراکز آموزش عالی داخلی به نظر می رسد، اما در واقع پس از ورود است که بسیاری عشاق طراحی اتومبیل، عطای آن را به لقایش می بخشند و از ادامه تحصیل منصرف می شوند! چرا که حجم مباحث درسی مطروحه و تمرین ها و تکالیف به حدی سنگین و فشرده است که بسیاری را مجبور به ترک رشته می نماید، هر چند اگر شما جزو گروه دانشجویان ساعی و کوشا باشید در انتها، نتیجه تلاش خود را به بهترین وجه مشاهده خواهید کرد.

نکته مهم برای دوستان علاقه مند به تحصیل در رشته طراحی خودرو در مراکز آموزش خارج از کشور، توجه به قوانین خاص هر مرکز آموزشی، هزینه های نسبتا بالای تحصیل و معاش و کشور مقصد است. اما فارغ از تمامی این نکات ذکر نکاتی مهم در خصوص رشته طراحی صنعتی ضروری به نظر می رسد.

هرچند رشته فوق زیر شاخه هنر محسوب می شود اما دانش آموخته این رشته می بایست در کنار حس قوی زیبایی شناسی، تحلیل فرم، سبک و Trend و احاطه کامل و جامع به مباحث خاص هنری از جنبه مهندسی، ساخت و تولید اطلاعات و دانش کافی را کسب نماید. چرا که طراحی زیبا بدون هیچ استدلال درست مهندسی یا دید ساختی ارزش چندانی ندارد.

علیرغم جذاب بودن این رشته در ظاهر و البته در عمل، اما به یاد داشته باشید وظیفه شما به عنوان یک طراح صنعتی در جامعه بسیار سنگین است. کافی است نگاهی کوتاه در همین لحظه به اطراف خود بیندازید تا به عمق نفوذ طراحی صنعتی در زندگی روزمره خود پی ببرید. صندلی، خودکار، گوشی موبایل، تلویزیون و همه و همه در پناه ظاهری زیبا و جذاب باطن سخت خود را پنهان نموده اند، ظاهری که محصول فکر و دست یک طراح صنعتی است.

در بسیاری از کالج های دنیا اساتید معروفی همانند "پیتر فایفر" مدیر اسبق طراحی مرسدس بنز، "کریس بنگل" مدیر اسبق طراحی بی ام و، "پاتریک لکوم" مدیر اسبق طراحی رنو و بسیاری دیگر از افراد صاحب نام حتی "هرمیداس اتابکی" طراح معروف و صاحب نام ایرانی دارای کرسی استادی هستند و بی شک نشستن پای صحبت افرادی این چنین خود شما را در فضای متفاوت قرار می دهد که با هیچ تجربه ای قابل قیاس نیست.
طراح خودرو در کنار فرم دادن به یک حجم خشک صنعتی همانند خودرو و به وجود آوردن حجم زاید و دلنشینی از آن، وظیفه دارد تا در جای جای پروسه گسترش یک خودرو در کنار دیگر اعضای تیم مهندسی حضور داشته و اعمال نظر نماید و در مواردی ایده خود را تغییر نیز بدهد چرا که شما همواره از سوی عاملی تحت عنوان محدودیت سرمایه و تولید در فشار خواهید بود، لذا روحیه کار گروهی Team Work را می بایست در خود بسیار تقویت کنید، نکته ای که در مراکز صنعتی ما چندان مورد توجه نیست.

به یاد داشته باشید طراحی خودر درسراسر دنیا عشاق فراوانی دارد و امروزه نمی توان چندان تفاوتی بین فلان طراح آلمانی یا چینی یا روسی و یا ایرانی قائل شد چرا که زبان طراحی زبانی مشترک است و آنچه اثرش را از دیگران متمایز می کند درک عمیق شئ از خلاقیت است، درکی که جز با تحقیق به دست نمی آید و این خود مستلزم زمان فراوان است پس اگر انتظار دارید تا در ظرف مدت کوتاه 3 یا 5 سال یک "کریس بنگل" شماره دو از خود بسازید باید بگوییم حتما در دیدگاه خود تجدید نظر نمایید!

و نکته آخر اینکه: طراحی، طراح و طرح خوب یا بد را، در نهایت انتخاب خریدار مشخص می نماید. نگاهی به بسیاری از خودروهای طراحی شده موفق همانند مرسدس گالوینگ، مرسدس CLS، تویوتا یاریس، هیوندای سوناتا، لندرور و رنو 5 بدون در نظر گرفتن زمان ارائه آنها و یا نمونه های شکست خورده ای همانند پونتیاک آزتک، دوو لانوس و البته و صد البته زانتیا 2 و پراید 132 این نکته را به خوبی اثبات می نماید که طراحی و خوشایند شمای مشتری از یک طرح، کاملا آزاد و سلیقه ای است اما مسئولیت ارائه یک طرح منطقی، مطابق بازمان و متناسب از دید تخصصی و نه متعصبانه نسبت به یک مارک و نشان خاص بر گردن طراح است و بس. پس از یاد نبرید برای ورود به دنیای جذاب طراحی خودرو راهی طولانی، سخت و طاقت فرسا اما جذاب و پر هیجان را پیش رو دارید. 

منبع: مجله ماشین شماره 322 - آبان 1388 - صفحه 36 و 37. نویسنده: مهندس علیرضا محمد زاده.
+ ویرایش