بهره وری معیاری برای سنجش عملکردهاست که رابطه ورودی ها (یعنی آنچه به کار می بریم) را با خروجی ها (یعنی آنچه به دست می آوریم)، ارزیابی می کند. ورودی ها عبارتند از: ماشین آلات، مواد، ابزار، منابع انسانی، سرمایه، زمین، انرژی، مدیریت و... و خروجی ها عبارتند از: کالاهای متنوع و خدمات گوناگون.

چون منابع (ورودی ها) محدود است، پس باید به نحو احسن (با بهره وری بالاتر) از آنها استفاده کنیم. کارگران و کارمندان، تولید کنندگان و مصرف کنندگان و بالاخره دولت و ملت همگی از بهره وری بالاتر، منتفع می شوند. اما بهره وری از دیدگاه هر کدام تعبیر خاصی دارد.

ارتقاء بهره وری از نظر کارگران عبارت است از: کار کردن در محیطی پاکیزه و مرتب در شرایط کاری مساعد، در فضائی صمیمی و دوستانه، در آرامش حاصل از امنیت شغلی و در جایی که به مهارت ها و پرورش استعدادهای آنان توجه شود. و اما مصرف کنندگان، ارتقاء بهره وری را در تنزل قیمت ها و دسترسی به کالاهای ارزان و خوب می دانند.

تولید کنندگان بهره وری را در سرمایه گذاری مناسب و تولید بیشتر، رقابت در عرضه بهتر، کیفیت مرغوب تر و فروش بیشتر محصولات و کالاهای خود می دانند. دولت ها ارتقاء بهره وری را در عمران و آبادانی بیشتر، ایجاد سطح اشتغال بالاتر و کاهش تورم می دانند. و بالاخره ملت ها ارتقاء بهره وری را در رفاه و آسایش، زندگی بهتر، فرصت های شغلی مناسب، بازنشستگی به موقع و امکان دسترسی به کالاها و خدمات فراوان می دانند.

بنابراین همگی باید برای دستیابی به بهره وری بالاتر کوشش کنیم. فرصت های آموزشی مناسب، شرایط مطلوب محیطی برای انجام کار، هماهنگی درآمد با مخارج، باعث بهبود روحیه و نشاط کارکنان می شود و بالاخره در سایه تلاش و همکاری، بهره وری افزایش می یابد.

بهره وری ماشین آلات با پژوهش، طراحی و نو آوری های جدید روز به روز افزایش می یابد. بازرسی دقیق و به موقع ماشین آلات و تعمیر و نگهداری منظم آنها نیز موجب افزایش بهره وری می شود. دسترسی به وسایل و به کارگیری ابزار های مناسب برای هر ماشین نیز در ارتقاء بهره وری ماشین آلات موثر است. و بالاخره دسترسی به موقع به مواد اولیه و وجود تقاضا برای محصول، از بیکار و معطل ماندن کارگران و ماشین آلات جلوگیری و بهره وری را افزایش خواهد داد. زمین های مزروعی با آبیاری مناسب، کود کافی، تحقیق و آزمایش و کاربرد نتایج آن، استفاده موثر از سرمایه و منابع مالی و استفاده از وسایل مکانیزه تولید بهره وری و رفاه را بهبود خواهد داد.

اگر از زمین برای مقاصد غیر کشاورزی استفاده شود، آن وقت فاکتورهایی مثل ایجاد ساختمان های چند طبقه و سیستم حمل و نقل مناسب نیز در بهره وری زمین موثرند. بهره وری مواد با کاهش ضایعات و حداکثر استفاده از آن افزایش خواهد یافت.

فعالیت های ارتقاء بهره وری را باید در دو سطح کلان و خرد انجام داد. در سطح کلان، همگی باید در راستای اهداف ملی کوشش کنیم. در حالی که دولت نیز به وسیله تثبیت قیمت ها، اتخاذ سیاست های مالی و پولی مناسب، تسهیل در تأسیس موسسات و بنگاه های اقتصادی، حمایت از صنایع کوچک و متوسط و توسعه صادرات زمینه مساعدی را برای فعالیت های کارآمد اقتصادی باید فراهم آورد.

همچنین اتخاذ سیاست های صحیح در انتخاب، اقتباس، جذب و توسعه تکنولوژی، ایجاد شرایط و فضای مساعد برای رقابت سالم در فعالیت های اقتصادی، کنترل و نظارت لازم برای حفظ محیط زیست، زمینه رشد وارتقاء بهره وری ملی و توزیع عادلانه ثروت را در جامعه فراهم می آورد. از سوی دیگر در سطح کلان: استفاده موثر از منابع طبیعی و ثروت های ملی و توسعه منابع انسانی، ارتقاء بهره وری را به دنبال خواهد داشت. توسعه منابع انسانی در مواردی نظیر: ارتقاء مهارت ها، برنامه تنظیم خانواده و کنترل جمعیت، فرصت های مناسب اشتغال، سلامت روحی و جسمی نیروی کار، افزایش بهره وری را به دنبال خواهد داشت.

استفاده موثر از منابع و تسهیلات مالی نیز در بهبود بهره وری ملی موثر است. استفاده از تکنولوژی مناسب و ایجاد فضای مساعد برای مشارکت و همکاری، نیز می تواند بهره وری را افزایش دهد. افزایش بهره وری در سطح خرد نیز نیازمند تعیین اهداف و آرمان های مشخص برای سازمان، نظم و سازماندهی مناسب، همکاری صمیمی و نزدیک کارگران با مدیریت و به کارگیری مواد اولیه مرغوب، موجب افزایش بهره وری شرکت خواهد شد. و بالاخره بهره وری بالا موجب رفاه و زندگی بهتر، آسایش و آرامش، شادی و نشاط برای همگان خواهد شد.

منبع: http://tigadesign.blogfa.com/post-79.aspx